Zuchwały ogrodnik II to jedna z najsłynniejszych grafik Józefa Mehoffera, wzmiankowana w licznych publikacjach, w której – jak pisze Maria Poprzęcka – artysta demonstruje mistrzostwo warsztatowe i charakterystyczny język wizualny, łączący symbolizm, secesyjną dekoracyjność oraz osobistą mitologię. Dążąc do najlepszego wyrazu swej koncepcji, wybrał on technikę akwaforty, odchodząc od pierwotnej, wykonanej miękkim werniksem wersji Zuchwały ogrodnik I. Scena, utrzymana w duchu młodopolskiej dekadencji z nutą humoru, rozgrywa się w rodzinnym ogrodzie Mehofferów w Jankówce. Przedstawia żonę artysty, której beztroską przechadzkę przerywa Śmierć. Ukazana jako „zuchwały ogrodnik” ze skrywanym sierpem, przewraca ona konewkę, z której wylewa się woda – symbol życia. Jak zauważa Mateusz Salwa, ogród w twórczości Mehoffera, podobnie jak w kulturze początku XX wieku, jest przestrzenią przemian i duchowych poszukiwań, zyskując wymiar metafizyczny – staje się miejscem napięć, ukrytych pragnień i alchemicznych transformacji.
Z kolei Elżbieta Wichrowska pisze, że sama postać „zuchwałego ogrodnika” pozostaje ambiwalentna: może być odczytywana jako alter ego artysty, kreatora, lub jako alegoria na granicy sacrum i profanum, jak podkreśla z kolei Jan Białostocki – celowo osadzona przez Mehoffera w przestrzeni snu i mitu. Formalnie Zuchwały ogrodnik II wyróżnia się subtelną linią, detalem, wyrafinowaną dekoracyjnością i rytmiczną kompozycją – pisze Bożena Petrić. Akwaforta emanuje silnym nastrojem, budowanym przez kontrasty i symboliczne elementy przyrody. Jak pisze Andrzej Szczerski, powstała w 1912 roku, w okresie artystycznej dojrzałości Mehoffera, gdy jego sztuka kierowała się ku pytaniom egzystencjalnym. Dzieło trafnie oddaje atmosferę fin de siecle’u i przeczucie nadchodzących przemian nowoczesności, będąc enigmatycznym przykładem jego rozumienia sztuki jako drogi poznania i duchowej refleksji.
Wybrana bibliografia:
– M. Poprzęcka, Józef Mehoffer, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1980, s. 56–59.
– J. Białostocki, Ikonografia i ikonologia. Studia z historii sztuki, PWN, Warszawa 1982, s. 214.
– E. Wichrowska, Symbol i forma. Młodopolska grafika i jej znaczenia, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2003, s. 101–103.
– A. Szczerski, Modernizacje. Sztuka i modernizm w Europie Środkowo-Wschodniej 1900–1920, Universitas, Kraków 2010, s. 112.
– M. Salwa, Ogród jako przestrzeń symboliczna i estetyczna w sztuce przełomu wieków, „Biuletyn Historii Sztuki”, 2011, nr 3, s. 297.
– B. Petrić, Grafika artystyczna w Polsce na przełomie XIX i XX wieku, Sztuka.pl, 2017, nr 2, s. 51.
akwaforta, papier
22,5 x 30,5 cm
22,5 x 30,5 cm (w świetle passe-partout)
sygn. ołówkiem pod kompozycją l.d.: Józef Mehoffer
Zuchwały ogrodnik II to jedna z najsłynniejszych grafik Józefa Mehoffera, wzmiankowana w licznych publikacjach, w której – jak pisze Maria Poprzęcka – artysta demonstruje mistrzostwo warsztatowe i charakterystyczny język wizualny, łączący symbolizm, secesyjną dekoracyjność oraz osobistą mitologię. Dążąc do najlepszego wyrazu swej koncepcji, wybrał on technikę akwaforty, odchodząc od pierwotnej, wykonanej miękkim werniksem wersji Zuchwały ogrodnik I. Scena, utrzymana w duchu młodopolskiej dekadencji z nutą humoru, rozgrywa się w rodzinnym ogrodzie Mehofferów w Jankówce. Przedstawia żonę artysty, której beztroską przechadzkę przerywa Śmierć. Ukazana jako „zuchwały ogrodnik” ze skrywanym sierpem, przewraca ona konewkę, z której wylewa się woda – symbol życia. Jak zauważa Mateusz Salwa, ogród w twórczości Mehoffera, podobnie jak w kulturze początku XX wieku, jest przestrzenią przemian i duchowych poszukiwań, zyskując wymiar metafizyczny – staje się miejscem napięć, ukrytych pragnień i alchemicznych transformacji.
Z kolei Elżbieta Wichrowska pisze, że sama postać „zuchwałego ogrodnika” pozostaje ambiwalentna: może być odczytywana jako alter ego artysty, kreatora, lub jako alegoria na granicy sacrum i profanum, jak podkreśla z kolei Jan Białostocki – celowo osadzona przez Mehoffera w przestrzeni snu i mitu. Formalnie Zuchwały ogrodnik II wyróżnia się subtelną linią, detalem, wyrafinowaną dekoracyjnością i rytmiczną kompozycją – pisze Bożena Petrić. Akwaforta emanuje silnym nastrojem, budowanym przez kontrasty i symboliczne elementy przyrody. Jak pisze Andrzej Szczerski, powstała w 1912 roku, w okresie artystycznej dojrzałości Mehoffera, gdy jego sztuka kierowała się ku pytaniom egzystencjalnym. Dzieło trafnie oddaje atmosferę fin de siecle’u i przeczucie nadchodzących przemian nowoczesności, będąc enigmatycznym przykładem jego rozumienia sztuki jako drogi poznania i duchowej refleksji.
Wybrana bibliografia:
– M. Poprzęcka, Józef Mehoffer, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1980, s. 56–59.
– J. Białostocki, Ikonografia i ikonologia. Studia z historii sztuki, PWN, Warszawa 1982, s. 214.
– E. Wichrowska, Symbol i forma. Młodopolska grafika i jej znaczenia, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2003, s. 101–103.
– A. Szczerski, Modernizacje. Sztuka i modernizm w Europie Środkowo-Wschodniej 1900–1920, Universitas, Kraków 2010, s. 112.
– M. Salwa, Ogród jako przestrzeń symboliczna i estetyczna w sztuce przełomu wieków, „Biuletyn Historii Sztuki”, 2011, nr 3, s. 297.
– B. Petrić, Grafika artystyczna w Polsce na przełomie XIX i XX wieku, Sztuka.pl, 2017, nr 2, s. 51.