Pozostałe tytuły, pod którymi obraz występował: Targ na konie, Pferdemarkt, W obozie polskim, Wyrocznia, Z życia Wschodu, Powrót Zaporożców po wyprawie tatarskiej, Znawca.


Do obrazu dołączona jest ekspertyza dr. Mariusza Klareckiego z maja 2011 r.


Zgodnie z reprodukcją obrazu, zamieszczoną w „Tygodniku Ilustrowanym“ w 1893, Zaporożcy byli prezentowani na wystawie w TZSP w Warszawie. W Sprawozdaniu Komitetu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Królestwie Polskiem za rok 1893 widnieją jedynie dwa obrazy Józefa Brandta. Jedno z dzieł nosi tytuł Powrót Zaporożców po wyprawie tatarskiej; choć jego wymiary nieznacznie się różnią (123 x 62 cm), to możemy uznać, że jest to prezentowany obraz.

Obraz jest przykładem dojrzałego stylu Józefa Brandta i przedstawia jeden z jego ulubionych motywów. Artysta z zamiłowaniem tworzył wielopostaciowe sceny rozgrywające się na Kresach w XVII i XVIII w. W drugiej połowie lat 80. XIX wieku Brandt namalował sześć obrazów, które złożyły się na cykl Historia konia. Według autorki katalogu wystawy monograficznej Józefa Brandta, pani Ewy Micke-Broniarek, prezentowane powyżej dzieło można zakwalifikować do tego właśnie cyklu.

Artysta znakomicie uchwycił epizod z odbywającego się w obozowisku kozaków zaporoskich targu o konia. Widzimy prezentację gniadego rumaka i dwie grupki mężczyzn uważnie mu się przyglądające. Tak zwana „próba konia“ odbywa się na placyku w otoczeniu zainteresowanych. Wszyscy bacznie przyglądają się sylwetce i ruchom wierzchowca. Tło, zamykające całość kompozycji, stanowią wozy, wyprzęgnięte konie, prowizoryczne namioty i pomniejsze scenki z życia obozowego. W „Biesiadzie Literackiej“ w 1898 roku obraz zatytułowano Wyrocznia, a według autora opisu (podpisującego się inicjałami S.M.) jedną z postaci był pan Berdysz z Machnówki – nieznany z imienia wybitny znawca koni, żyjący w XVII wieku, za którego namową ks. Wiśniowiecki kupił, m.in. klacz Orlikę. Artysta, ceniący sobie prawdę historyczną w swoich obrazach, z równym oddaniem namalował stroje, oręże, siodła i kilimy. W swojej pracowni zgromadził niezwykłą kolekcję militariów (obecnie stanowi ona zbiory Muzeum Wojska Polskiego), która służyła mu za rekwizyty.

Bibliografia:
– „Tygodnik Ilustrowany“ 1893, nr 183, s. 14, il. na s. 8-9 (tytuł: Zaporożcy | Z wystawy TZSP);
– Sprawozdanie Komitetu TZSP w Królestwie Polskiem za rok 1893, Warszawa 1894, s. 33 (Powrót Zaporożców po wyprawie tatarskiej, 123 x 62);
– Meisterwerke der Holzschniedekunst, Leipzig 1894, tabl. XIV;
– „Biesiada Literacka“ 1898, T. 45, nr 2, s. 33, il. na s. 31 (Wyrocznia);
– J. Bołoz-Antoniewicz, Ze sztuki. Malarstwo polskie w Monachium i „Jednodniówka“ monachijska, „Kraj“ 1898, nr 10, s. 110;
– „Biesiada Literacka“ 1905, T. 59, nr 14, il. na s. 234 [W obozie polskim];
– Katalog Schulte 29 XI 1910, nr kat. i il. 24 (wym. 75 x 125 cm);
– 19th Century European Art, katalog aukcyjny Sotheby’s, Nowy York 2010, 4 XI 2010, s. 34-35, nr kat. i il. 17;
– Józef Brandt 1841-1915, Muzeum Narodowe w Warszawie 2018, red. naukowa E. Micke-Broniarek, tom 2, dział I. Malarstwo, s. 212, nr kat. I.175.

A gdy chrzęst boni i trąbkę usłyszy.
Rozdziera nozdrza i aż drży, aż dyszy.
I czuć wyraźnie, aż w sercu przez siodło,
Kto tej krwi panem i co w bój go wiodło.
„Biesiada Literacka” 1905, T. 59, nr 14, s. 234