Obraz, przedstawiający młodą, roznegliżowaną kobietę z książką na kolanach, jest jednym z licznych studiów malarskich, które Wyspiański malował w czasie swego pobytu w Paryżu. Uczęszczał wówczas do atelier Académie Colarossi, pracował dużo, usilnie dążąc do pełnej biegłości i swobody rysunku. Korzystał wówczas z pozujących w szkole modeli, tworząc - rysunkowe i olejne, malarskie - szkice i studia nagich modeli, których postacie ujmował z pełnym, czasem drapieżnym realizmem, nie ukrywające wad i niedoskonałości ich budowy. Swoje modelki i modeli artysta przedstawiał w umownym, płytkim wnętrzu, często na tle draperii. Zaczytana należy właśnie do tego zespołu prac. Obraz zwraca uwagę silną ekspresją rysunku, miejscami podkreślonego jeszcze czarną kredką. Malowany jest farbami olejnymi, techniką, którą Wyspiański miał niebawem zarzucić.
Obrazy z paryskiego okresu artysta najczęściej podpisywał samym imieniem Stanislas, formą w późniejszych latach już nieużywaną. Tak sygnowane są, np. malowane pastelem Wnętrze paryskiej pracowni artysty (1893; MN w Krakowie) czy Chłopiec z kwiatem (1893; MN w Warszawie).
Obraz wymieniony:
- [katalog] Wystawa nieznanych dzieł Stanisława Wyspiańskiego, [Drukarnia Związkowa w Krakowie] Warszawa, Mazowiecka 9, VI 1936, s. nlb., nr kat. 47 [tytuł z błędem drukarskim: "Zaprzedana"].
1) Maurycy Fajertag-Dąbrowski (1885-1970) - kolekcjoner, znawca i autor artykułów o sztuce, darczyńca Muzeum Narodowego w Warszawie, w okresie międzywojennym rzeczoznawca przysięgły Sądu Najwyższego i Izby Przemysłowo-Handlowej.
kredka, olej (tempera?), karton na grubej tekturze
49,2 x 36,5 cm
sygn. u dołu pośrodku: Stanislas | 93: | P.
Na odwrocie u góry tekst-atest Maurycego Fajertaga1) potwierdzającego autorstwo Wyspiańskiego (napis atramentem): Autentyczność obrazu Ś.p. Stanisława Wyspiańskiego | p.t. "Zaczytana" | stwierdzam - Warszawa d. 30. X. 1936 | MFajertag
Po obu stronach cytowanego podpisu rzeczoznawcy - okrągłe pieczątki z tekstem w otoku: MAURYCY FAJERTAG · ekspert przysięgły
Poniżej ozdobna nalepka paryskiego zakładu Ch. Dousbourga
(3. Rue Houdon; Place Pigalle) oferującego materiały malarskie, ramy, usługi pozłotnicze itp.
Ponadto - opatrzona podpisem generalnego konserwatora i pięcioma okrągłymi stemplami Ministerstwa Kultury i Sztuki Rzeczypospolitej Polskiej - karta będąca załącznikiem do pisma Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków z dnia 2 sierpnia 1947 roku, zezwalającego na wywóz obrazu za granicę.
Proweniencja:
Pierwszym właścicielem obrazu był Włodzimierz Żuławski (zm. 1934) z Krakowa, wielbiciel twórczości Wyspiańskiego i posiadacz największej w Polsce kolekcji dzieł artysty. Po jego śmierci obraz wraz z resztą zbioru pokazany został w Warszawie na "Wystawie nieznanych dzieł Stanisława Wyspiańskiego" w 1936 roku, gdzie zakupił go jeden z prywatnych kolekcjonerów. Po wojnie, w roku 1947 - wraz z innymi obrazami tegoż kolekcjonera - został wywieziony do Kanady i dotąd pozostawał w troskliwych rękach tej samej rodziny.
* opłata organizacyjna w wys. 26%
Obraz, przedstawiający młodą, roznegliżowaną kobietę z książką na kolanach, jest jednym z licznych studiów malarskich, które Wyspiański malował w czasie swego pobytu w Paryżu. Uczęszczał wówczas do atelier Académie Colarossi, pracował dużo, usilnie dążąc do pełnej biegłości i swobody rysunku. Korzystał wówczas z pozujących w szkole modeli, tworząc - rysunkowe i olejne, malarskie - szkice i studia nagich modeli, których postacie ujmował z pełnym, czasem drapieżnym realizmem, nie ukrywające wad i niedoskonałości ich budowy. Swoje modelki i modeli artysta przedstawiał w umownym, płytkim wnętrzu, często na tle draperii. Zaczytana należy właśnie do tego zespołu prac. Obraz zwraca uwagę silną ekspresją rysunku, miejscami podkreślonego jeszcze czarną kredką. Malowany jest farbami olejnymi, techniką, którą Wyspiański miał niebawem zarzucić.
Obrazy z paryskiego okresu artysta najczęściej podpisywał samym imieniem Stanislas, formą w późniejszych latach już nieużywaną. Tak sygnowane są, np. malowane pastelem Wnętrze paryskiej pracowni artysty (1893; MN w Krakowie) czy Chłopiec z kwiatem (1893; MN w Warszawie).
Obraz wymieniony:
- [katalog] Wystawa nieznanych dzieł Stanisława Wyspiańskiego, [Drukarnia Związkowa w Krakowie] Warszawa, Mazowiecka 9, VI 1936, s. nlb., nr kat. 47 [tytuł z błędem drukarskim: "Zaprzedana"].
1) Maurycy Fajertag-Dąbrowski (1885-1970) - kolekcjoner, znawca i autor artykułów o sztuce, darczyńca Muzeum Narodowego w Warszawie, w okresie międzywojennym rzeczoznawca przysięgły Sądu Najwyższego i Izby Przemysłowo-Handlowej.