wymiary: 41.7 x 27.4 cm,
pastel, papier
sygn. przy dolnej krawędzi: SW | 1904 (monogram wiązany)
Rysunek pochodzi z krakowskiej kolekcji rodziny
prof. Karola Estreichera.
Rysunek łączy się ze sławną serią pastelowych Widoków na Kopiec Kościuszki ujętych z okna pracowni Wyspiańskiego w jego mieszkaniu przy ul. Krowoderskiej 57 (dziś 79) i jest zapewne studium przygotowawczym do większej kompozycji.
Do malowania tych obrazów namówił Wyspiańskiego znany krytyk i kolekcjoner Feliks Jasieński, który podczas odwiedzin u chorego artysty, zwrócił uwagę na rozciągający się za oknami krajobraz i - przywołując przykład Claude’a Moneta i jego cyklu widoków katedry w Rouen - podsunął mu pomysł malowania tego pejzażu przy różnej porze dnia, pogodzie i oświetleniu.
I tak seria Widoków na Kopiec Kościuszki powstała zimą, na przełomie 1904 i 1905 roku. Pastele te są obecnie rozproszone w zbiorach muzeów i kolekcji prywatnych. Pełna ich liczba nie jest wiadoma, dziś określa się ją na piętnaście do dwudziestu obrazów, choć np. Jasieński, uważający się za „ojca chrzestnego“ cyklu, pisał aż o czterdziestu. Każdy z nich stanowi odrębną kompozycję. Łączy je jednak motyw (Kopiec Kościuszki) i to samo miejsce obserwacji (okno pracowni artysty), różni zmienne ujęcie tematu: podwyższony lub obniżony horyzont, przesunięcie kadru, różne natężenie światła, warunki pogodowe.
Obrazy różnią się także formatem - wcześniejsze prace malowane między 8 a 14 grudnia 1904, malował Wyspiański w formacie poziomym, następne powstające od 25 stycznia 1905 i nazwane przez twórcę Kroniką kilku dni - w formacie pionowym. Obok wartości czysto malarskich, współcześni odnajdywali w tych kompozycjach także analogie ze sztuką japońską (seria drzeworytów Katsushika Hokusai Trzydzieści sześć widoków góry Fudżi). Później odczytywano
w nich treści symboliczne, a pejzaż z usypanym zbiorowym wysiłkiem grobowcem bohatera, odczytywano jako swoistą „refleksję nad Polską“. Ostatnio interpretuje się je także prościej: jako wyraz tęsknoty chorego, zamkniętego w domu artysty za przestrzenią i „szerokim światem“.
Bibliografia dotycząca cyklu Widoków na Kopiec Kościuszki jest bardzo obszerna; najpełniejszy jej zestaw znaleźć można w katalogu: Jak meteor... Stanisław Wyspiański (1869 - 1907). Artyście w setną rocznicę śmierci, Katalog wystawy dzieł ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie Warszawa 2007, ss. 150-157.
(wg ekspertyzy p.Marty Romanowskiej, znawczyni oeuvre artysty, b. kustosza Muzeum Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, autorki licznych publikacji i wystaw poświęconych jego twórczości (m.in. wystawa Opus magnum w krakowskim Muzeum Narodowym).