Pochodzenie:
– Polska, kolekcja prywatna
– Katowice, kolekcja prywatna
– Rempex, aukcja 27.08.2008
– Kraków, kolekcja prywatna
Wystawiany
– Kraków, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, 1897 (jako Widok Krakowa)
– Katowice, Muzeum Śląskie w Katowicach (depozyt wystawowy)
Reprodukowany
– „Tygodnik Ilustrowany” 1899, nr 43 (jako Brama Floriańska), s. 841.
– Encyklopedia sztuki polskiej, wyd. Kluszczyński, Kraków 2001, s. 142 (jako Widok Krakowa)
– Bednarski T. Z., Krakowskim szlakiem Juliana Fałata, Wyd. i Druk. Secesja, Kraków 2005,
il. 115, s. 174.
Analogiczna prace, pochodzące z tego samego cyklu co prezentowany „Widok Krakowa jesienią” znajdują się w zbiorach: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Historycznego w Krakowie, muzeum na Wawelu oraz Muzeum Śląskiego w Katowicach.
„Z biciem serca i nabożeństwem mahometanina zbliżałem się do mojej Mekki – Krakowa.” (Fałat J., Pamiętniki, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1987, s. 46)
„Bawiąc w Krakowie maluje cały szereg akwarel, czerpiąc motywy z jego starych murów i kościołów, z przecudną wieżą mariacką, majaczącą przez zamgloną przestrzeń”
– pisał o artyście Feliks Kopera (Kopera F., Malarstwo w Polsce XIX i XX w., Kraków 1929, s. 442).
Julian Fałat namalował cały cykl widoków krakowskich murów, które tworzył z perspektywy okna Szkoły Sztuk Pięknych (od 1900 r. dzięki staraniom właśnie Fałata Akademii Sztuk Pięknych) oraz balkonu kamienicy przy ul. Basztowej, gdzie mieszkał razem z rodziną. Wielokrotnie wracał do tego tematu, malując w rożnych porach roku i dnia obronne mury, wieże i dachy Stołecznego Królewskiego Miasta. Prezentowane na aukcji dzieło stanowi jedną z największych „fałatowskich” wedut Krakowa, a zarazem jest świetną impresją ukazującą miasto w nastrojowej scenerii późnej jesieni. Panorama rozciąga się na prawo od Bramy Floriańskiej, a znad ogołoconych z liści drzew Plant wystają kolejne dachy i wieże starego miasta. Daleko w tle rozpoznać można dekoracyjny hełm wieży mariackiej. Dzieło odzwierciedla ducha Krakowa i jest ważnym przykładem malarskiej interpretacji jego krajobrazu. Bezsprzecznie widoki murów Krakowa stanowią jeden z charakterystycznych wątków krajobrazowych. „Pracownia umieszczona na drugim piętrze kamienicy pozwalała spoglądać na miasto z góry i jak ze wzniesienia roztaczać widok w kierunku południowo-wschodnim, obejmującym wszystkie rozpoznawalne elementy podwawelskiego grodu. Artysta niestrudzenie obserwował ten miejski krajobraz, przenosząc na papier bądź płótno formy i kształty architektoniczne, z pozoru niezmienne w swej materialnej konstrukcji, jednak podlegające odkształceniom wrażeniowym, zależnym od natężenia i kąta padania światła oraz atmosfery uwarunkowanej porą dnia lub roku. Prace te najczęściej wykonane są w charakterystycznym dla artysty formacie wydłużonego, leżącego prostokąta (sporadycznie kompozycje mają charakter wertykalny).
Raz jest to rozległa panorama o szerokim kadrze, obejmującym przestrzeń od usytuowanej po lewej stronie obrazu przysadzistej budowli Barbakanu, przez zadrzewione Planty i fragmenty murów obronnych średniowiecznego Krakowa, Bramę Floriańską, gęsto skupione czerwone dachy budynków starego miasta z wypiętrzonymi ponad nie sylwetami wież kościoła Mariackiego, po Basztę Stolarską, stromy dach gotyckiego kościoła pod wezwaniem św. Marka, a nawet po charakterystyczną, nieregularną sylwetkę barokowej fasady kościoła Przemienienia Pańskiego przy klasztorze ojców pijarów, zamykającą kompozycję po prawej stronie. Innym razem kadr jest zawężony do kilku wybranych elementów, obcięty z prawej lub lewej strony, skierowany w konkretnym kierunku. Niekiedy artysta wybiera tylko jedną z rozpoznawalnych w krajobrazie miasta sylwetek architektonicznych. Widok z okna pracowni umożliwiał obserwowanie tych samych elementów miejskiego krajobrazu w różnych warunkach pogodowych, zmiennych w zależności do pory roku czy dnia. (…)
Warto zwrócić uwagę, że tak wielokrotnie podejmowany i przetwarzany ten sam plenerowy motyw, stał się z biegiem czasu, jedynie pretekstem do zapisu własnych doznań i wrażeń, rozstrzygnięć. Czysto artystycznych czy wręcz impresjonistycznych rozważań.” (T. Dudek-Bojarek – Julian Fałat. Życiorys pędzlem zapisany. Kolekcja Muzeum Historycznego w Bielsku Białej, Bielsko-Biała 2017, s. 117–118)
Il. 2 Widok Krakowa, 1898 r. (akwarela, papier, 55 x 100 cm, Państwowe Zbiory Sztuki Kraków – Wawel. Praca zaginiona), źródło: http://dzielautracone.gov.pl/katalog-strat-wojennych/obiekt? obid=4891
Str. Il. 3. Widok Krakowa, 1896
(akwarela, papier, 58 x 138 cm, zbiory Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej).
Il. 5 Autoportret malarza Juliana Fałata na tle panoramy Krakowa, 1903 r.
(olej, płótno, 47,5 x 132,5 cm, zbiory Muzeum Historycznego w Krakowie)
Il 4. Widok Krakowa, 1896 r. (akwarela, papier, 65,5 × 163,5 cm, zbiory
Muzeum Śląskie w Katowicach)
Il.6. Kraków rankiem, 1897 r. (olej, płótno, 70 x40 cm, zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie)
Widok Krakowa jesienią, 1897 r. (Inne tytuły „Widok Krakowa”, „Brama Floriańska”)
olej, płótno, 63,5 × 123,5 cm
sygn. i dat. l. d.: „Jul Fałat [18]97“
na blejtramie napis: „MSK/dep.1306/SzM“
Pochodzenie:
– Polska, kolekcja prywatna
– Katowice, kolekcja prywatna
– Rempex, aukcja 27.08.2008
– Kraków, kolekcja prywatna
Wystawiany
– Kraków, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, 1897 (jako Widok Krakowa)
– Katowice, Muzeum Śląskie w Katowicach (depozyt wystawowy)
Reprodukowany
– „Tygodnik Ilustrowany” 1899, nr 43 (jako Brama Floriańska), s. 841.
– Encyklopedia sztuki polskiej, wyd. Kluszczyński, Kraków 2001, s. 142 (jako Widok Krakowa)
– Bednarski T. Z., Krakowskim szlakiem Juliana Fałata, Wyd. i Druk. Secesja, Kraków 2005,
il. 115, s. 174.
Analogiczna prace, pochodzące z tego samego cyklu co prezentowany „Widok Krakowa jesienią” znajdują się w zbiorach: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Historycznego w Krakowie, muzeum na Wawelu oraz Muzeum Śląskiego w Katowicach.
„Z biciem serca i nabożeństwem mahometanina zbliżałem się do mojej Mekki – Krakowa.” (Fałat J., Pamiętniki, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1987, s. 46)
„Bawiąc w Krakowie maluje cały szereg akwarel, czerpiąc motywy z jego starych murów i kościołów, z przecudną wieżą mariacką, majaczącą przez zamgloną przestrzeń”
– pisał o artyście Feliks Kopera (Kopera F., Malarstwo w Polsce XIX i XX w., Kraków 1929, s. 442).
Julian Fałat namalował cały cykl widoków krakowskich murów, które tworzył z perspektywy okna Szkoły Sztuk Pięknych (od 1900 r. dzięki staraniom właśnie Fałata Akademii Sztuk Pięknych) oraz balkonu kamienicy przy ul. Basztowej, gdzie mieszkał razem z rodziną. Wielokrotnie wracał do tego tematu, malując w rożnych porach roku i dnia obronne mury, wieże i dachy Stołecznego Królewskiego Miasta. Prezentowane na aukcji dzieło stanowi jedną z największych „fałatowskich” wedut Krakowa, a zarazem jest świetną impresją ukazującą miasto w nastrojowej scenerii późnej jesieni. Panorama rozciąga się na prawo od Bramy Floriańskiej, a znad ogołoconych z liści drzew Plant wystają kolejne dachy i wieże starego miasta. Daleko w tle rozpoznać można dekoracyjny hełm wieży mariackiej. Dzieło odzwierciedla ducha Krakowa i jest ważnym przykładem malarskiej interpretacji jego krajobrazu. Bezsprzecznie widoki murów Krakowa stanowią jeden z charakterystycznych wątków krajobrazowych. „Pracownia umieszczona na drugim piętrze kamienicy pozwalała spoglądać na miasto z góry i jak ze wzniesienia roztaczać widok w kierunku południowo-wschodnim, obejmującym wszystkie rozpoznawalne elementy podwawelskiego grodu. Artysta niestrudzenie obserwował ten miejski krajobraz, przenosząc na papier bądź płótno formy i kształty architektoniczne, z pozoru niezmienne w swej materialnej konstrukcji, jednak podlegające odkształceniom wrażeniowym, zależnym od natężenia i kąta padania światła oraz atmosfery uwarunkowanej porą dnia lub roku. Prace te najczęściej wykonane są w charakterystycznym dla artysty formacie wydłużonego, leżącego prostokąta (sporadycznie kompozycje mają charakter wertykalny).
Raz jest to rozległa panorama o szerokim kadrze, obejmującym przestrzeń od usytuowanej po lewej stronie obrazu przysadzistej budowli Barbakanu, przez zadrzewione Planty i fragmenty murów obronnych średniowiecznego Krakowa, Bramę Floriańską, gęsto skupione czerwone dachy budynków starego miasta z wypiętrzonymi ponad nie sylwetami wież kościoła Mariackiego, po Basztę Stolarską, stromy dach gotyckiego kościoła pod wezwaniem św. Marka, a nawet po charakterystyczną, nieregularną sylwetkę barokowej fasady kościoła Przemienienia Pańskiego przy klasztorze ojców pijarów, zamykającą kompozycję po prawej stronie. Innym razem kadr jest zawężony do kilku wybranych elementów, obcięty z prawej lub lewej strony, skierowany w konkretnym kierunku. Niekiedy artysta wybiera tylko jedną z rozpoznawalnych w krajobrazie miasta sylwetek architektonicznych. Widok z okna pracowni umożliwiał obserwowanie tych samych elementów miejskiego krajobrazu w różnych warunkach pogodowych, zmiennych w zależności do pory roku czy dnia. (…)
Warto zwrócić uwagę, że tak wielokrotnie podejmowany i przetwarzany ten sam plenerowy motyw, stał się z biegiem czasu, jedynie pretekstem do zapisu własnych doznań i wrażeń, rozstrzygnięć. Czysto artystycznych czy wręcz impresjonistycznych rozważań.” (T. Dudek-Bojarek – Julian Fałat. Życiorys pędzlem zapisany. Kolekcja Muzeum Historycznego w Bielsku Białej, Bielsko-Biała 2017, s. 117–118)
Il. 2 Widok Krakowa, 1898 r. (akwarela, papier, 55 x 100 cm, Państwowe Zbiory Sztuki Kraków – Wawel. Praca zaginiona), źródło: http://dzielautracone.gov.pl/katalog-strat-wojennych/obiekt? obid=4891
Str. Il. 3. Widok Krakowa, 1896
(akwarela, papier, 58 x 138 cm, zbiory Muzeum Okręgowe w Bielsku-Białej).
Il. 5 Autoportret malarza Juliana Fałata na tle panoramy Krakowa, 1903 r.
(olej, płótno, 47,5 x 132,5 cm, zbiory Muzeum Historycznego w Krakowie)
Il 4. Widok Krakowa, 1896 r. (akwarela, papier, 65,5 × 163,5 cm, zbiory
Muzeum Śląskie w Katowicach)
Il.6. Kraków rankiem, 1897 r. (olej, płótno, 70 x40 cm, zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie)