Pochodzenie: depozyt Muzeum Narodowe Poznań
Obraz wystawiany, opisany, reprodukowany:
Salon Doroczny Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, Warszawa Grudzień-Styczeń 1919, poz. 197.
Stanisław Bohusz-Sietrzeńcewicz, Muzeum Okręgowe w Suwałkach; 23.04 – 31.07.2021; Wileńska Galeria Obrazów, Wilno; 28.10 – 15.12.2021
Obraz przedstawia grupkę ludzi zgromadzonych w wileńskim zaułku w oczekiwaniu na darmowy posiłek. Nie ma pomiędzy nimi poczucia wspólnoty. Każda z osób samotnie dźwiga swoje upokorzenie. Obraz ma duży format, postacie niemal naturalnych rozmiarów znajdują się blisko widza. Kompozycja jest zamknięta z obu stron ścianami domów, które tworzą wąską uliczkę. Wywołuje to poczucie przytłoczenia.
Kompozycja podzielona jest na dwie części. Utrzymany w ciężkich szarościach i brunatnych tonach pierwszy plan oraz drugi oświetlony słońcem, ożywiony czystą plamą czerwieni dachu i łososiowego różu fasady kościoła św. Michała Archanioła na tle nasyconego błękitu nieba. Kontrast pomiędzy tymi przestrzeniami – ziemskiej i duchowej – strefa przejściowa, z zielenią gęstego listowia i kobaltowymi refleksami światła na ścianie domu. Kontrast ciemnej partii dolnej i wyniesionej ku niebu, jasnej, oświetlonej słońcem partii górnej można interpretować jako przeciwstawienie pomiędzy profanum i sacrum, lub odczytywać go jako obraz współistniejących sfer życia. Która z interpretacji jest trafna skoro kościół w 1918 roku, wówczas powstał obraz, stał od wielu lat opuszczony, a przeciwstawione sobie światy łączą subtelne rozwiązania malarskie – róż kraty na mantylce staruszki, złocień rączki trzymanej przez nią parasolki, biel bliku w oku gazeciarza, złociste refleksy na guzikach. Barwna i słoneczna partia górna ożywia ciemną i szarą część dolną.
Obraz powstał w trudnym czasie dla mieszkańców miasta, a więc i autora. Zbliżał się koniec pierwszej wojny światowej, która w Wilnie oznaczała dla ludzi – głód i niepewność jutra, poczucie zagrożenia życia, a w perspektywie szerszej, tożsamościowej – niepokój o przyszłe losy miasta i jego przynależność państwową. Nastroje te towarzyszyły artyście, który potrafił je tak sugestywnie wyrazić.
Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz wykorzystał zaskakująco duży format dla tematu rodzajowego, który zwykle rezerwowany jest dla prac o funkcjach reprezentacyjnych. Czy w ten sposób chciał wynieść mieszkańców wojennego Wilna na bohaterów, dostrzegając ich ból i nędzę? Może być wówczas odczytywany jako obraz o treściach głęboko humanistycznych.
Obraz posiada także inne tytuły: „Kuchnia dla Ubogich”, „Tania Kuchnia dla Inteligencji”. Eksponowanie obrazu o tematyce kresowej na wystawie dorocznej w pół roku po zdobyciu Wilna przez Wojska Polskie z rąk Armii Czerwonej w kwietniu 1919 r. miało silny wydźwięk patriotyczny – należy pamiętać, że miasto zostało ponownie dwukrotnie zdobyte przez bolszewików w trakcie wojny polsko-bolszewickiej już w kwietniu 1920 r. i wróciło w granice Polski dopiero po kilku miesiącach.
Olej, płótno; 267 x 161 cm
Sygnowany l.d.: Siestrzeńcewicz / Wilno 1918
Na odwrocie na krośnie trzy naklejki:
a) częściowo zachowana wypełniona piórem 40964, Autor: Siestr[eńcewicz Stani]sław, Tytuł: „Tania Kuchnia", Rodzaj dzieła: olejny, Cena: Mk (?) 15000, Własność: niewypełniona, Data nadesłania 28/X 1919
b) drukowana naklejka wypełniona piórem częściowo wyblakłym: SALON DOROCZNY 1919r.: Autor Stanisław Siestrzencewicz, Tytuł dzieła: Tania kuchnia Rodzaj dzieła nieczytelnie, Cena: nieczytelnie
c) przekreślona naklejka inwentarzowa Muzeum Narodowego w Poznaniu z nr. MK 745 i pieczątką głównego inwentaryzatora
Pochodzenie: depozyt Muzeum Narodowe Poznań
Obraz wystawiany, opisany, reprodukowany:
Salon Doroczny Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, Warszawa Grudzień-Styczeń 1919, poz. 197.
Stanisław Bohusz-Sietrzeńcewicz, Muzeum Okręgowe w Suwałkach; 23.04 – 31.07.2021; Wileńska Galeria Obrazów, Wilno; 28.10 – 15.12.2021
Obraz przedstawia grupkę ludzi zgromadzonych w wileńskim zaułku w oczekiwaniu na darmowy posiłek. Nie ma pomiędzy nimi poczucia wspólnoty. Każda z osób samotnie dźwiga swoje upokorzenie. Obraz ma duży format, postacie niemal naturalnych rozmiarów znajdują się blisko widza. Kompozycja jest zamknięta z obu stron ścianami domów, które tworzą wąską uliczkę. Wywołuje to poczucie przytłoczenia.
Kompozycja podzielona jest na dwie części. Utrzymany w ciężkich szarościach i brunatnych tonach pierwszy plan oraz drugi oświetlony słońcem, ożywiony czystą plamą czerwieni dachu i łososiowego różu fasady kościoła św. Michała Archanioła na tle nasyconego błękitu nieba. Kontrast pomiędzy tymi przestrzeniami – ziemskiej i duchowej – strefa przejściowa, z zielenią gęstego listowia i kobaltowymi refleksami światła na ścianie domu. Kontrast ciemnej partii dolnej i wyniesionej ku niebu, jasnej, oświetlonej słońcem partii górnej można interpretować jako przeciwstawienie pomiędzy profanum i sacrum, lub odczytywać go jako obraz współistniejących sfer życia. Która z interpretacji jest trafna skoro kościół w 1918 roku, wówczas powstał obraz, stał od wielu lat opuszczony, a przeciwstawione sobie światy łączą subtelne rozwiązania malarskie – róż kraty na mantylce staruszki, złocień rączki trzymanej przez nią parasolki, biel bliku w oku gazeciarza, złociste refleksy na guzikach. Barwna i słoneczna partia górna ożywia ciemną i szarą część dolną.
Obraz powstał w trudnym czasie dla mieszkańców miasta, a więc i autora. Zbliżał się koniec pierwszej wojny światowej, która w Wilnie oznaczała dla ludzi – głód i niepewność jutra, poczucie zagrożenia życia, a w perspektywie szerszej, tożsamościowej – niepokój o przyszłe losy miasta i jego przynależność państwową. Nastroje te towarzyszyły artyście, który potrafił je tak sugestywnie wyrazić.
Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz wykorzystał zaskakująco duży format dla tematu rodzajowego, który zwykle rezerwowany jest dla prac o funkcjach reprezentacyjnych. Czy w ten sposób chciał wynieść mieszkańców wojennego Wilna na bohaterów, dostrzegając ich ból i nędzę? Może być wówczas odczytywany jako obraz o treściach głęboko humanistycznych.
Obraz posiada także inne tytuły: „Kuchnia dla Ubogich”, „Tania Kuchnia dla Inteligencji”. Eksponowanie obrazu o tematyce kresowej na wystawie dorocznej w pół roku po zdobyciu Wilna przez Wojska Polskie z rąk Armii Czerwonej w kwietniu 1919 r. miało silny wydźwięk patriotyczny – należy pamiętać, że miasto zostało ponownie dwukrotnie zdobyte przez bolszewików w trakcie wojny polsko-bolszewickiej już w kwietniu 1920 r. i wróciło w granice Polski dopiero po kilku miesiącach.