Temat Tobiasza pojawia się w twórczości Malczewskiego około 1900 roku. Jest rozbudowaniem wątku anioła stróża i jego nowym wariantem. To biblijna opowieść o chłopcu Tobiaszu, który wędruje przez świat w poszukiwaniu cudownego leku dla swego niewidomego ojca. Pomaga mu archanioł Rafał, wzruszony miłością chłopca do ojca. W czasie wędrówki wskazuje drogę i chroni przed niebezpieczeństwem. Jest dla małego Tobiasza aniołem stróżem i przewodnikiem.
Znany z wystaw monograficznych, wielokrotnie reprodukowany Tobiasz w drodze przedstawia młodego chłopca w towarzystwie archanioła Rafała idących drogą w pustym, płaskim krajobrazie. Pustka ta jest pozorna, bo na drodze czai się niebezpieczeństwo, kuszące i drapieżne. Uosabia je chimera, która jednak usuwa się im z drogi. W zetknięciu z siłą skrzydlatego opiekuna Tobiasza, przegrywa; dobro i cnota wygrywa ze złem.