„W wielowątkowej i symbolicznie niezwykle skomplikowanej twórczości Jacka Malczewskiego pierwszoplanową rolę odgrywał człowiek oraz jego los, jemu też dedykowane były wszystkie niemal kompozycje artysty. Stąd takie bogactwo portretów, których pozostawił setki, podobnie jak dziesiątki autoportretów oraz kryptoportretów, będących specyficznymi studiami psychologicznymi. Sportretował Malczewski cały niemal krakowski parnas intelektualny: literatów, dziennikarzy, aktorów, kolekcjonerów, artystów, a także wiele osobistości urzędowych, lekarzy, przyjaciół. Oczywiście malował też portrety na zamówienie, lecz zdecydowanie największą wartość artystyczną oraz psychologiczną mają wizerunki osób, z którymi był zaprzyjaźniony.” (S. Krzysztofowicz-Kozakowska, „Jacek Malczewski. Życie i twórczość”, [b.m.] 2015, s. 55.) Jednym z ulubionych modeli Malczewskiego był Stanisław Bryniarski (1829– 1914), krakowski malarz z pokolenia Jana Matejki i Artura Grottgera, twórca widoków architektury Krakowa i zabytkowych wnętrz, uzupełnianych niekiedy drobnym sztafażem. Bryniarski zajmował się również kopiowaniem obrazów, które przy okazji „ulepszał”. Tego mało znanego malarza rozsławiły jednak przede wszystkim konterfekty pędzla Malczewskiego, którego zafascynowała niezwykle wyrazista twarz sędziwego artysty, o charakterystycznych rysach, okolona malowniczo rozwianymi siwymi włosami. (opracowanie merytoryczne Urszula Kozakowska-Zaucha, źródło: https://zbiory.mnk.pl/pl/wyniki-wyszukiwania/ katalog/145796) Prezentowany obraz ze szkicem postaci Stanisława Bryniarskiego stanowi studium przygotowawcze do jednego z najbardziej znanych dzieł Jacka Malczewskiego – „Nieznana nuta”. Dzieło to należy do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Jacek Malczewski Nieznana nuta, (Inne tytuły: Portret malarza Stanisława Bryniarskiego, Na nieznaną nutę), 1902 r. (zbiory MN w Krakowie)
Szkic postaci Stanisława Bryniarskiego do obrazu „Nieznana nuta”. Portret Stanisława Bryniarskiego, przed 1902 r.
olej, tektura, 56 × 46 cm
sygn. l. d.: „JMalczewski”
na odwrocie owalna pieczątka: ”PAŁAC SZTUKI |....wa Trębecka.... |...ntykwarnia | Sala licytacyjna | Obrazy Meble Dywany oraz napis kredką: „Studjum do obrazu Na nieznanej nucie |mal. Jacek Malczewski”.
„W wielowątkowej i symbolicznie niezwykle skomplikowanej twórczości Jacka Malczewskiego pierwszoplanową rolę odgrywał człowiek oraz jego los, jemu też dedykowane były wszystkie niemal kompozycje artysty. Stąd takie bogactwo portretów, których pozostawił setki, podobnie jak dziesiątki autoportretów oraz kryptoportretów, będących specyficznymi studiami psychologicznymi. Sportretował Malczewski cały niemal krakowski parnas intelektualny: literatów, dziennikarzy, aktorów, kolekcjonerów, artystów, a także wiele osobistości urzędowych, lekarzy, przyjaciół. Oczywiście malował też portrety na zamówienie, lecz zdecydowanie największą wartość artystyczną oraz psychologiczną mają wizerunki osób, z którymi był zaprzyjaźniony.” (S. Krzysztofowicz-Kozakowska, „Jacek Malczewski. Życie i twórczość”, [b.m.] 2015, s. 55.) Jednym z ulubionych modeli Malczewskiego był Stanisław Bryniarski (1829– 1914), krakowski malarz z pokolenia Jana Matejki i Artura Grottgera, twórca widoków architektury Krakowa i zabytkowych wnętrz, uzupełnianych niekiedy drobnym sztafażem. Bryniarski zajmował się również kopiowaniem obrazów, które przy okazji „ulepszał”. Tego mało znanego malarza rozsławiły jednak przede wszystkim konterfekty pędzla Malczewskiego, którego zafascynowała niezwykle wyrazista twarz sędziwego artysty, o charakterystycznych rysach, okolona malowniczo rozwianymi siwymi włosami. (opracowanie merytoryczne Urszula Kozakowska-Zaucha, źródło: https://zbiory.mnk.pl/pl/wyniki-wyszukiwania/ katalog/145796) Prezentowany obraz ze szkicem postaci Stanisława Bryniarskiego stanowi studium przygotowawcze do jednego z najbardziej znanych dzieł Jacka Malczewskiego – „Nieznana nuta”. Dzieło to należy do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Jacek Malczewski Nieznana nuta, (Inne tytuły: Portret malarza Stanisława Bryniarskiego, Na nieznaną nutę), 1902 r. (zbiory MN w Krakowie)