Pochodzenie: umieszczone na akwareli inicjały „EAP“ wskazują na jego pierwotną właścicielkę – Elenę Adrianowną Prachową, która w ten sposób oznaczała obrazy ze swego zbioru. Identyczny monogram umieszczony jest także, m.in. na wystawianej ostatnio w Agrze akwarelowej kompozycji Gwiazda Wieczorna.
Elena A. Prachowa „Lola“ (1871-1948) – artystka hafciarka, „malująca igłą“ – była córką Adriana Prachowa (1846-1916), historyka, krytyka sztuki i archeologa, który kierował pracami malarskimi w kijowskim Soborze św. Włodzimierza. Jednym z pracujących tam artystów był Wilhelm Kotarbiński, stąd jego zażyłość z rodziną Prachowych. Ponadto artysta uczył Elenę Adrianowną malowania akwarelą.
Obok – „Lola“ na fotografii i obrazie autorstwa Michaiła A. Wróbla
Sen jest jedną z licznych w twórczości Kotarbińskiego alegorycznych kompozycji malowanych już po wyjeździe artysty z Rzymu (1888), osiedleniu się na wsi i częstych, długich pobytach w Kijowie. Obrazy te – malowane olejno lub akwarelą – przedstawiają postacie, najczęściej kobiece, które mają personifikować zjawiska przyrody, żywioły, pory dnia lub roku, „tajnie duszy“, lęki, nastroje, emocje (Pieśń deszczu, Mgła poranna, Wiosna, Rosa, Wieczór, Dobro, Zło, Gwiazda, Anioł smutku, Wojna, Śmierć).
Temat prezentowanego obrazu z budzącym grozę motywem martwej piękności, określany jest najczęściej jako Sen lub Koszmar senny, a czasem także niezrozumiałym tytułem – Córka Kairu. Być może jest to wynik błędnego połączenia z naszym obrazem tytułu innego dzieła artysty, Córki Jaira, przedstawiającego leżącą na marach dziewczynę, opłakiwaną przez bliskich (św. Łukasz, 8, 49-56).
Ten sam złowieszczy motyw sennego koszmaru przedstawił Kotarbiński także w – znanym dziś tylko z reprodukcji – olejnym (?) obrazie o kompozycji lustrzanej w stosunku do naszej akwareli. Obraz ten był kilkakrotnie reprodukowany na licznych pocztówkach wydawanych w Kijowie i Moskwie w pierwszych latach XX w.; m.in. na – reprodukowanej obok – pocztówce kijowskiego wydawnictwa Kazimierza Ditricha.
Porównaj: A.A. Szestimirow, P.D. Cykanow, A.M. Machow, Razgadannyje kartiny Wilgielma Kotarbinskowo. Katałog otkrytok, Moskwa 2016 [s. 47, nr kat. 147, il.].
spotykany błędny [?] tytuł: Córka Kairu
akwarela, sepia, papier
34 x 68 cm; w św. passe-partout 30,7 x 65 cm
sygn. u dołu pośrodku: Wilhelm Kotarbiński ML; p.d.: W K
napis [inicjały cyrylicą, inną ręką] l.d.: EAP
na odwr. pieczęć wypełniona ołówkiem (po rosyjsku; fot. obok)
Pochodzenie: umieszczone na akwareli inicjały „EAP“ wskazują na jego pierwotną właścicielkę – Elenę Adrianowną Prachową, która w ten sposób oznaczała obrazy ze swego zbioru. Identyczny monogram umieszczony jest także, m.in. na wystawianej ostatnio w Agrze akwarelowej kompozycji Gwiazda Wieczorna.
Elena A. Prachowa „Lola“ (1871-1948) – artystka hafciarka, „malująca igłą“ – była córką Adriana Prachowa (1846-1916), historyka, krytyka sztuki i archeologa, który kierował pracami malarskimi w kijowskim Soborze św. Włodzimierza. Jednym z pracujących tam artystów był Wilhelm Kotarbiński, stąd jego zażyłość z rodziną Prachowych. Ponadto artysta uczył Elenę Adrianowną malowania akwarelą.
Obok – „Lola“ na fotografii i obrazie autorstwa Michaiła A. Wróbla
Sen jest jedną z licznych w twórczości Kotarbińskiego alegorycznych kompozycji malowanych już po wyjeździe artysty z Rzymu (1888), osiedleniu się na wsi i częstych, długich pobytach w Kijowie. Obrazy te – malowane olejno lub akwarelą – przedstawiają postacie, najczęściej kobiece, które mają personifikować zjawiska przyrody, żywioły, pory dnia lub roku, „tajnie duszy“, lęki, nastroje, emocje (Pieśń deszczu, Mgła poranna, Wiosna, Rosa, Wieczór, Dobro, Zło, Gwiazda, Anioł smutku, Wojna, Śmierć).
Temat prezentowanego obrazu z budzącym grozę motywem martwej piękności, określany jest najczęściej jako Sen lub Koszmar senny, a czasem także niezrozumiałym tytułem – Córka Kairu. Być może jest to wynik błędnego połączenia z naszym obrazem tytułu innego dzieła artysty, Córki Jaira, przedstawiającego leżącą na marach dziewczynę, opłakiwaną przez bliskich (św. Łukasz, 8, 49-56).
Ten sam złowieszczy motyw sennego koszmaru przedstawił Kotarbiński także w – znanym dziś tylko z reprodukcji – olejnym (?) obrazie o kompozycji lustrzanej w stosunku do naszej akwareli. Obraz ten był kilkakrotnie reprodukowany na licznych pocztówkach wydawanych w Kijowie i Moskwie w pierwszych latach XX w.; m.in. na – reprodukowanej obok – pocztówce kijowskiego wydawnictwa Kazimierza Ditricha.
Porównaj: A.A. Szestimirow, P.D. Cykanow, A.M. Machow, Razgadannyje kartiny Wilgielma Kotarbinskowo. Katałog otkrytok, Moskwa 2016 [s. 47, nr kat. 147, il.].