wymiary: 17.7 x 23.5 cm,
ołówek, papier
Rysunek dwustronny:
awers:
ZABICIE ANDRZEJA WAPOWSKIEGO PODCZAS KORONACJI HENRYKA WALEZEGO, 1860
ołówek, papier, 17,7 x 23,5 cm (w świetle passe-partout)
W lewym dolnym rogu cyfra: 70
"Kilku mężczyzn niesie od strony lewej ofiarę zabójstwa przed króla, otoczonego osobami dworu. Całość w zarysach" (za: Katalogiem wystawy rysunków i szkiców..., patrz: bibliografia).
Rysunek powstał jako szkic przygotowawczy do obrazu malowanego w roku 1861. Jego treścią jest incydent mający miejsce na turnieju z okazji koronacji Henryka Walezego w dniu 24 lutego 1594 roku, kiedy to kasztelan przemyski Andrzej Wapowski, próbujący załagodzić wybuchłą kłótnię, został w gniewie zabity przez Samuela Zborowskiego. W stosunku do dzieła finalnego rysunek wykazuje jednak znaczne różnice w rozstawieniu i ugrupowaniu osób, stając się znakomitym przykładem studiów jakie podejmował artysta w pracy nad kompozycją obrazu.
Przywołany tu Katalog wystawy rysunków i szkiców... z 1938 roku wymienia jeszcze drugi szkic do tego obrazu, rysunek będący jakby następnym etapem poszukiwań właściwego ujęcia. Rysunek ten oznaczony jest datą 1860, taką datę proponujemy też dla prezentowanego tu szkicu.
rewers:
LEŻĄCY MĘŻCZYZNA
ołówek, papier, 22,6 x 16,7 cm (w świetle passe-partout)
sygn. p.d. monogramem wiązanym: JM
"U góry półpostać z ramionami wyciągniętymi w przód i twarzą zwróconą w górę, u dołu cała postać pomniejszona" (za: Katalogiem wystawy rysunków i szkiców..., patrz: bibliografia). Według opracowania Matejko. Obrazy olejne. Katalog, (patrz bibliografia) jest to również studium postaci do opisanego obok obrazu.
Rysunek znajdował się pierwotnie w zbiorach rodziny artysty. Później wszedł do znakomitej kolekcji Edwarda Reichera w Aleksandrowie Kujawskim i następnie w Warszawie, a od 1928 należał do zbiorów rodziny Reicherów. W roku 1938 został pokazany na wystawie rysunków i szkiców Jana Matejki w Muzeum Narodowym w Warszawie. (O kolekcji Edwarda Reichera - patrz m.in.: E. Chwalewik, Zbiory polskie..., Warszawa - Kraków 1927, t. II, s. 420)
Bibliografia:
- Katalog wystawy rysunków i szkiców Jana Matejki urządzonej w setną rocznicę urodzin artysty przez Koło Historyków Sztuki Studentów Uniwersytetu J. Piłsudskiego, Muzeum Narodowe, Warszawa marzec-kwiecień 1938, s. 52, nr kat. 124 a, b (porównaj także nr kat. 123);
- K. Sroczyńska [red.], Matejko. Obrazy olejne. Katalog, Warszawa 1993, s. 63-64, nr kat. 79.