Wczesna twórczość Leona Chwistka, członka grupy „Formistów”, zachowana jest w niewielkim stopniu. Studiował od 1902 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując w 1906 roku stopień doktora filozofii. Równocześnie, około 1903-1904 roku, uczył się jako wolny słuchacz w pracowni Józefa Mehoffera w krakowskiej akademii. Przebywał w Paryżu około 1905 roku oraz od późnej jesieni 1912 do wybuchu I wojny światowej w 1914 roku.
W Paryżu uczęszczał na lekcje rysunku w Académie de la Grande Chaumière. Poznał tam Pabla Picassa i zaprzyjaźnił się z chilijskim malarzem hiszpańskiego pochodzenia Manuelem Ortizem de Zarate. Wszedł w krąg polskiej kolonii artystycznej. Bliskie kontakty łączyły go m.in. z Louisem Marcoussisem i jego żoną Alicją Halicką, Mojżeszem Kislingiem, Leopoldem Gottliebem, Leopoldem Zborowskim, Chaimem Soutinem oraz z krytykami – Adolfem Baslerem i Jerzym Waldemarem Jarocińskim (Waldemar George).
W tym środowisku zapoznał się z kubizmem. Z 1912 lub 1913 roku pochodzi rysunkowy kubistyczny portret, zamieszczony w liście – jedyny ślad ówczesnego zainteresowania artysty tym kierunkiem. Bliższy Chwistkowi był jednak postimpresjonizm. Z ówczesnej twórczości artysty zachowało się niewiele obrazów. Wiadomo, że w 1913 roku – może w towarzystwie Ortiza de Zarate – przebywał w Fuenterrabii, miejscowości położonej na hiszpańskim wybrzeżu (Kraj Basków). Namalował wówczas (według spisu dołączonego do monografii artysty pióra prof. Karola Estreichera, wydanej w Krakowie w 1971, s. 382): „Pejzaż hiszpański”, „Rynek i zamek w Fuentearabia” (zaginiony), „Zatoka Fuentearabia”/„Morze z tarasu zamku” (w 1971 własność siostry żony artysty – Ireny ze Steinhausów Zglińskiej; repr. w monografii, il. 27).
Z tego samego roku co prezentowana kompozycja pochodzi obraz namalowany w pobliskim mieście San Sebastián - „Chłopcy z San Sebastián” (1913, olej/płótno, 30 x 39 cm), przechowywany w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Oferowany obraz przedstawia dwóch siedzących mężczyzn w beretach – starszego w niebieskiej kurtce z prawej i młodszego z wąsikiem w brązowej kurtce i białej chuście na szyi. Neutralnym tłem może być ściana domu. W podanym przez Estreichera spisie dzieł Chwistka znajduje się pod rokiem 1913 obraz „Rybacy” (będący w 1971 roku własnością Tadeusza Stożka w Kędzierzynie, syna siostry artysty Emilianny z Chwistków Stożkowej, żony prof. Włodzimierza Stożka). Miejsce wykonania obrazu – Fuenterrabia – daje możliwość połączenia go ze wskazanym tytułem „Rybacy”.
Obraz jest wartościowym odkryciem. Nie był eksponowany ani na wystawie monograficznej Chwistka w TPSP w Krakowie w 1971 ani na wystawie „Formistów” w Muzeum Narodowym w Warszawie (katalog wydany w 1998). Nigdy zapewne nie była publikowana jego reprodukcja.
Jego artystyczna forma wywodzi się z postimpresjonizmu. Chwistek – możliwe, że w efekcie znajomości z Ortizem de Zarate – stworzył nową, mocną w wyrazie realistyczną formę. Obraz na tle ówczesnego polskiego malarstwa jest wybijającym się, galeryjnej rangi obiektem.
olej/płótno, 45 x 73,3 cm
sygnowany p.d.: Leon Chwistek / [Fuent]arabia 1913
Wczesna twórczość Leona Chwistka, członka grupy „Formistów”, zachowana jest w niewielkim stopniu. Studiował od 1902 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując w 1906 roku stopień doktora filozofii. Równocześnie, około 1903-1904 roku, uczył się jako wolny słuchacz w pracowni Józefa Mehoffera w krakowskiej akademii. Przebywał w Paryżu około 1905 roku oraz od późnej jesieni 1912 do wybuchu I wojny światowej w 1914 roku.
W Paryżu uczęszczał na lekcje rysunku w Académie de la Grande Chaumière. Poznał tam Pabla Picassa i zaprzyjaźnił się z chilijskim malarzem hiszpańskiego pochodzenia Manuelem Ortizem de Zarate. Wszedł w krąg polskiej kolonii artystycznej. Bliskie kontakty łączyły go m.in. z Louisem Marcoussisem i jego żoną Alicją Halicką, Mojżeszem Kislingiem, Leopoldem Gottliebem, Leopoldem Zborowskim, Chaimem Soutinem oraz z krytykami – Adolfem Baslerem i Jerzym Waldemarem Jarocińskim (Waldemar George).
W tym środowisku zapoznał się z kubizmem. Z 1912 lub 1913 roku pochodzi rysunkowy kubistyczny portret, zamieszczony w liście – jedyny ślad ówczesnego zainteresowania artysty tym kierunkiem. Bliższy Chwistkowi był jednak postimpresjonizm. Z ówczesnej twórczości artysty zachowało się niewiele obrazów. Wiadomo, że w 1913 roku – może w towarzystwie Ortiza de Zarate – przebywał w Fuenterrabii, miejscowości położonej na hiszpańskim wybrzeżu (Kraj Basków). Namalował wówczas (według spisu dołączonego do monografii artysty pióra prof. Karola Estreichera, wydanej w Krakowie w 1971, s. 382): „Pejzaż hiszpański”, „Rynek i zamek w Fuentearabia” (zaginiony), „Zatoka Fuentearabia”/„Morze z tarasu zamku” (w 1971 własność siostry żony artysty – Ireny ze Steinhausów Zglińskiej; repr. w monografii, il. 27).
Z tego samego roku co prezentowana kompozycja pochodzi obraz namalowany w pobliskim mieście San Sebastián - „Chłopcy z San Sebastián” (1913, olej/płótno, 30 x 39 cm), przechowywany w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.
Oferowany obraz przedstawia dwóch siedzących mężczyzn w beretach – starszego w niebieskiej kurtce z prawej i młodszego z wąsikiem w brązowej kurtce i białej chuście na szyi. Neutralnym tłem może być ściana domu. W podanym przez Estreichera spisie dzieł Chwistka znajduje się pod rokiem 1913 obraz „Rybacy” (będący w 1971 roku własnością Tadeusza Stożka w Kędzierzynie, syna siostry artysty Emilianny z Chwistków Stożkowej, żony prof. Włodzimierza Stożka). Miejsce wykonania obrazu – Fuenterrabia – daje możliwość połączenia go ze wskazanym tytułem „Rybacy”.
Obraz jest wartościowym odkryciem. Nie był eksponowany ani na wystawie monograficznej Chwistka w TPSP w Krakowie w 1971 ani na wystawie „Formistów” w Muzeum Narodowym w Warszawie (katalog wydany w 1998). Nigdy zapewne nie była publikowana jego reprodukcja.
Jego artystyczna forma wywodzi się z postimpresjonizmu. Chwistek – możliwe, że w efekcie znajomości z Ortizem de Zarate – stworzył nową, mocną w wyrazie realistyczną formę. Obraz na tle ówczesnego polskiego malarstwa jest wybijającym się, galeryjnej rangi obiektem.