Przedstawiona scena militarna z powstania listopadowego przekazana jest przez artystę z sugestią autentycznego przekazu widzianego lub zasłyszanego zdarzenia. Nie wykluczam /.../ że umieszczona na pierwszym planie postać oficera jest szkicem portretowym konkretnej osoby. Niejednokrotnie bowiem Michałowski wprowadzał do swych konnych kompozycji ludzi ze swego otoczenia.
Z ekspertyzy prof. dr. Jerzego Sienkiewicza (Warszawa, 10 VI 1976), w załączeniu.
Opinię prof. Sienkiewicza o serii Krakusów – obrazów olejnych, akwarel, rysunków – przytacza też Jerzy Zanoziński, pisząc: początki serii Krakusów związał on z powstaniem listopadowym i pierwszymi latami twórczości Michałowskiego po powrocie z Paryża [1835 r.] Na podstawie znanych sobie a nie publikowanych dotychczas źródeł podał on, że artysta w czasie powstania organizował zbrojne oddziały chłopskie dla ochrony prowadzonych przez siebie fabryk broni, a stryjeczny brat jego nawet odbywał ówczesną kampanię jako oficer pułku krakusów.
Do wcześniejszych ogniw serii zalicza Sienkiewicz wizerunki pojedynczych „Krakusów“ /.../ Innych „Krakusów“ wykonywał jednak Michałowski i później, z pewnością w Krzyżtoporzycach, gdy studiował tamtejszych chłopów, a prawdopodobnie także jeszcze około r. 1848, pod wrażeniem /.../ udziału ich w powstaniu węgierskim.
J. Zanoziński, Piotr Michałowski, życie i twórczość 1800-1855, Ossolineum, Wrocław 1965, s. 63.
Bibliografia:
– Katalog Illustrowany wystawy „Koń w malarstwie i rzeźbie polskiej“ w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Wyd. II, s. 32, Kraków lipiec 1913, nr kat. 159 (Powstańcy; wł. Jan Wentzl, Kraków);
– M. Sterling, Piotr Michałowski 1800-1855, „Biblioteka Polska“, Warszawa 1932, s. 87 (Scena z powstania 1831 r.; wł. Maciej Wenzel, Kraków).
O serii Krakusów, m.in.:
– J. Sienkiewicz (współpraca J. Zanoziński, J. Michałowski), Piotr Michałowski, Warszawa 1959, s. 18;
– J. Zanoziński, Piotr Michałowski, życie i twórczość 1800-1855, Ossolineum, Wrocław 1965, s. 62-63;
– J. K. Ostrowski, Piotr Michałowski, Warszawa 1985, passim.
POWSTAŃCY Z 1831 r. ODDZIAŁ KRAKUSÓW
tusz lawowany, ołówek, papier naklejony na tekturę
37,6 x 51,6 cm (w świetle passe-partout)
na odwrocie:
– dwie naklejki (druk, tusz):
– TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUK PIĘKNYCH W KRAKOWIE | 1913 Nr 954 | Autor Michałowski Piotr, właść. Wentzl Jan | Dzieło p.t. Powstańcy | Rodzaj rysunek tuszem cena ~ [wzdłuż górnej krawędzi tejże naklejki czerwony stempel: WYSTAWA | „Koń w malarstwie i rzeźbie polskiej“ | w KRAKOWIE];
– ZWIĄZEK POLSKICH ARTYSTÓW PLASTYKÓW | W KRAKOWIE, PLAC ŚW. DUCHA 1. DOM ARTYSTÓW | Data przyjęcia 17/XI. 1925. | Autor Piotr Michałowski | Tytuł „Powstańcy z 63 roku“ [sic!] | Rodzaj rys. tuszem Rozmiar | Cena W Pan Wentzel Jan Nr. 20
– w prawym dolnym rogu pieczęć uzupełniona tekstem rękopiśmiennym (stempel, długopis): AUTOR PIOTR MICHAŁOWSKI | TYTUŁ DZIEŁA „POWSTAŃCY 1831 ROKU“ | […] sepia/pap. | ROK POWSTANIA | WYMIARY 38 x 51,5 cm w świetle p/p;
– ponadto napisy na tekturze: w p.g. rogu czerwoną kredką: N. 11; w l.d. rogu tuszem: 11/I 913 własność | Jana Wentzla
– w lewym i prawym górnym rogu dwa nieczytelne stemple składu obrazów (?)
Przedstawiona scena militarna z powstania listopadowego przekazana jest przez artystę z sugestią autentycznego przekazu widzianego lub zasłyszanego zdarzenia. Nie wykluczam /.../ że umieszczona na pierwszym planie postać oficera jest szkicem portretowym konkretnej osoby. Niejednokrotnie bowiem Michałowski wprowadzał do swych konnych kompozycji ludzi ze swego otoczenia.
Z ekspertyzy prof. dr. Jerzego Sienkiewicza (Warszawa, 10 VI 1976), w załączeniu.
Opinię prof. Sienkiewicza o serii Krakusów – obrazów olejnych, akwarel, rysunków – przytacza też Jerzy Zanoziński, pisząc: początki serii Krakusów związał on z powstaniem listopadowym i pierwszymi latami twórczości Michałowskiego po powrocie z Paryża [1835 r.] Na podstawie znanych sobie a nie publikowanych dotychczas źródeł podał on, że artysta w czasie powstania organizował zbrojne oddziały chłopskie dla ochrony prowadzonych przez siebie fabryk broni, a stryjeczny brat jego nawet odbywał ówczesną kampanię jako oficer pułku krakusów.
Do wcześniejszych ogniw serii zalicza Sienkiewicz wizerunki pojedynczych „Krakusów“ /.../ Innych „Krakusów“ wykonywał jednak Michałowski i później, z pewnością w Krzyżtoporzycach, gdy studiował tamtejszych chłopów, a prawdopodobnie także jeszcze około r. 1848, pod wrażeniem /.../ udziału ich w powstaniu węgierskim.
J. Zanoziński, Piotr Michałowski, życie i twórczość 1800-1855, Ossolineum, Wrocław 1965, s. 63.
Bibliografia:
– Katalog Illustrowany wystawy „Koń w malarstwie i rzeźbie polskiej“ w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Wyd. II, s. 32, Kraków lipiec 1913, nr kat. 159 (Powstańcy; wł. Jan Wentzl, Kraków);
– M. Sterling, Piotr Michałowski 1800-1855, „Biblioteka Polska“, Warszawa 1932, s. 87 (Scena z powstania 1831 r.; wł. Maciej Wenzel, Kraków).
O serii Krakusów, m.in.:
– J. Sienkiewicz (współpraca J. Zanoziński, J. Michałowski), Piotr Michałowski, Warszawa 1959, s. 18;
– J. Zanoziński, Piotr Michałowski, życie i twórczość 1800-1855, Ossolineum, Wrocław 1965, s. 62-63;
– J. K. Ostrowski, Piotr Michałowski, Warszawa 1985, passim.