wymiary: 64.8 x 49.3 cm,
węgiel, pastel, papier beżowy
sygnowany po lewej u dołu: Ignacy | Witkiewicz | 1917
Lata I wojny światowej Witkacy spędził w Rosji. Jesienią 1914 roku przybył do Petersburga, gdzie ukończył szkołę oficerską i dzięki protekcji swego wuja dostał się do elitarnego carskiego pawłowskiego pułku lejbgwardii. W lipcu 1916 wziął udział w działaniach wojennych - został ranny w krwawej bitwie nad rzeką Stochod na Ukranie. Odesłany do Petersburga więcej nie powrócił na front. Za wykazane męstwo mianowano go porucznikiem i odznaczono orderem św. Anny IV klasy.
W carskiej armii artysta pozostał do jesieni 1917, przeżył dwie rewolucje (lutową i październikową), przez kolegów z pułku został nawet wybrany na komisarza politycznego, bo - jak wspominał - „nie lał w mordę i nie przeklinał po matiuszkie“. Za to uczestniczył w papojkach a la maniere russe, w trakcie których powstało wiele portretów rysowanych węglem i barwnymi pastelami, częściowo dla rozrywki, częściowo dla pieniędzy - portretami Witkacy spłacał m.in. karciane długi.
Portret męski z 1917 roku jest charakterystyczny dla tego okresu jego twórczości - mocno skonstruowana głowa, z twarzą modelowaną różnymi odcieniami różu z silnymi akcentami bieli. Pozostałe elementy portretu - ubranie i tło - artysta potraktował szkicowo, ledwie je zaznaczając, jednak sposób prowadzenia kreski jest zdecydowany, zamaszysty, co wzmaga ekspresję całego wizerunku.
Dzieł Witkacego z tego czasu zachowało się stosunkowo niewiele, każde z nich należy więc traktować jako wyjątkowo cenny unikat.
Anna Żakiewicz
historyk sztuki
info: www.witkacy.hg.pl