Obraz wzmiankowany w:
– W. Kossak, Listy do żony i przyjaciół (1883-1942), t. II: lata 1908-1942, oprac. K. Olszański, Kraków 1985, s. 314.


Ferdynand Foch (1851-1929) był marszałkiem Francji, Wielkiej Brytanii i Polski. We wrześniu 1914 roku dowodził 9 armią i walnie przyczynił się do zwycięstwa brytyjsko-francuskiego w pierwszej bitwie nad Marną. W latach 1915-1916 dowodził grupą armii „Północ“. W maju 1917 roku został mianowany szefem francuskiego sztabu generalnego, a rok później wodzem sił sprzymierzonych. Ferdynand Foch uznawany jest za głównego twórcę zwycięstwa Wielkiej Brytanii i Francji w I wojnie światowej. W dowód uznania w sierpniu 1918 roku został mianowany marszałkiem Francji, Wielkiej Brytanii a także Polski. To dzięki jego groźbie wznowienia działań zbrojnych nie doszło do stłumienia powstania wielkopolskiego, które miało kluczowe znaczenie dla kształtu niepodległej RP.

W 1923 roku rada miejska Warszawy zleciła Wojciechowi Kossakowi namalowanie portretu marszałka Ferdynanda Focha, który następnie został mu wręczony w darze przez polską delegację 22 stycznia 1924 roku. W tym celu artysta udał się na początku sierpnia 1923 do Francji, a historię związaną z powstaniem portretu opisał we Wspomnieniach, listach do żony i polskiej prasie.

Z listów Kossaka do żony wiemy, że dzień 28 sierpnia artysta spędził z Ferdynadem Fochem i jego rodziną w bretońskim pałacyku Troisfontaines koło Morlaix. Marszałek cierpliwie pozował artyście do dwóch płócien – portretu rzeczywistej wielkości oraz do pełnopostaciowej figury w pozycji odpowiadającej końcowej kompozycji. Kossak pisał w liście: Szczęśliwym trafem miałem spokojny szary dzień bez refleksów, a marszałek, najmilszy model, pozował bardzo grzecznie. Ponieważ mi to nic nie przeszkadza, więc miałem wnet za sobą jako spektatorów i panią domu, i jej obie zamężne córki, i jednego z zięciów, naturalnie majora armii (commandant). [...] Już parę godzin minęło, studium głowy prawie gotowe, całe kryterium zadowolnione, żona i córki, wnuczki i ogrodnik, szofer i kamerdyner, sukces jednomyślny, „on dirait qu’il va parler“ [wydaje się że przemówi]. Marszałek na dowód zadowolenia podpisuje się na płótnie obok mojego nazwiska, dając mojej pracy wartość wyjątkową. (W. Kossak, Listy do żony i przyjaciół (1883-1942), t. II: lata 1908-1942, oprac. K. Olszański, Kraków 1985, s. 310, 311)

Choć nasz portret nosi datę dzienną 28 sierpnia 1923 roku, to powstał on już w Paryżu na początku września. W liście do żony datowanym na dzień 10 września artysta pisał: Jak Ci pisałem, kochany ten wielki człowiek podpisał się na obydwóch, tak że trudno nawet powiedzieć, co to warte. Toteż zaraz sobie zrobiłem kopie dla mojego użytku, a te dwa z podpisem marszałka dałem za szkło i widzę w nich wielką fortunę (Ibidem, s. 314).

32
Wojciech KOSSAK (1856 Paryż - 1942 Kraków)

PORTRET MARSZAŁKA FOCHA, wrzesień 1923

olej, płótno
64,5 x 45 cm
sygn. z prawej: Wojciech Kossak | Tronfeunteuniou | 28/8 1923
Na odwrocie, na górnej listwie krosna numer (długopisem): 354/1/86.

Zobacz katalog

AGRA-ART

Aukcja Sztuki Dawnej

23.03.2025

19:00

Cena wywoławcza: 50 000 zł
Estymacja: 55 000 - 75 000 zł
Zaloguj się, aby wysłać zgłoszenie

Obraz wzmiankowany w:
– W. Kossak, Listy do żony i przyjaciół (1883-1942), t. II: lata 1908-1942, oprac. K. Olszański, Kraków 1985, s. 314.


Ferdynand Foch (1851-1929) był marszałkiem Francji, Wielkiej Brytanii i Polski. We wrześniu 1914 roku dowodził 9 armią i walnie przyczynił się do zwycięstwa brytyjsko-francuskiego w pierwszej bitwie nad Marną. W latach 1915-1916 dowodził grupą armii „Północ“. W maju 1917 roku został mianowany szefem francuskiego sztabu generalnego, a rok później wodzem sił sprzymierzonych. Ferdynand Foch uznawany jest za głównego twórcę zwycięstwa Wielkiej Brytanii i Francji w I wojnie światowej. W dowód uznania w sierpniu 1918 roku został mianowany marszałkiem Francji, Wielkiej Brytanii a także Polski. To dzięki jego groźbie wznowienia działań zbrojnych nie doszło do stłumienia powstania wielkopolskiego, które miało kluczowe znaczenie dla kształtu niepodległej RP.

W 1923 roku rada miejska Warszawy zleciła Wojciechowi Kossakowi namalowanie portretu marszałka Ferdynanda Focha, który następnie został mu wręczony w darze przez polską delegację 22 stycznia 1924 roku. W tym celu artysta udał się na początku sierpnia 1923 do Francji, a historię związaną z powstaniem portretu opisał we Wspomnieniach, listach do żony i polskiej prasie.

Z listów Kossaka do żony wiemy, że dzień 28 sierpnia artysta spędził z Ferdynadem Fochem i jego rodziną w bretońskim pałacyku Troisfontaines koło Morlaix. Marszałek cierpliwie pozował artyście do dwóch płócien – portretu rzeczywistej wielkości oraz do pełnopostaciowej figury w pozycji odpowiadającej końcowej kompozycji. Kossak pisał w liście: Szczęśliwym trafem miałem spokojny szary dzień bez refleksów, a marszałek, najmilszy model, pozował bardzo grzecznie. Ponieważ mi to nic nie przeszkadza, więc miałem wnet za sobą jako spektatorów i panią domu, i jej obie zamężne córki, i jednego z zięciów, naturalnie majora armii (commandant). [...] Już parę godzin minęło, studium głowy prawie gotowe, całe kryterium zadowolnione, żona i córki, wnuczki i ogrodnik, szofer i kamerdyner, sukces jednomyślny, „on dirait qu’il va parler“ [wydaje się że przemówi]. Marszałek na dowód zadowolenia podpisuje się na płótnie obok mojego nazwiska, dając mojej pracy wartość wyjątkową. (W. Kossak, Listy do żony i przyjaciół (1883-1942), t. II: lata 1908-1942, oprac. K. Olszański, Kraków 1985, s. 310, 311)

Choć nasz portret nosi datę dzienną 28 sierpnia 1923 roku, to powstał on już w Paryżu na początku września. W liście do żony datowanym na dzień 10 września artysta pisał: Jak Ci pisałem, kochany ten wielki człowiek podpisał się na obydwóch, tak że trudno nawet powiedzieć, co to warte. Toteż zaraz sobie zrobiłem kopie dla mojego użytku, a te dwa z podpisem marszałka dałem za szkło i widzę w nich wielką fortunę (Ibidem, s. 314).