wymiary: 124 x 213 cm,
olej, płótno
sygnowany l.d.: Wacław Pawliszak
Podarunek kozacki, malowany jeszcze w czasie studiów u Jana Matejki; wystawiony w r. 1885 w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych a następnie w warszawskim Salonie Krywulta, zwrócił na młodego artystę uwagę publiczności i krytyków. Obraz przedstawia epizod z wojny z Turkami 1621 r. Do obozu wojsk polskich, gdzieś w okolicach Chocimia, podjazd kozacki przyprowadził jeńców tureckich, stawiając ich przed starszyzną wojskową i młodym wodzem, królewiczem Władysławem Wazą.
Obraz reprodukowany lub opisywany w:
- Echa Warszawskie - Wacława Pawliszaka „Podarunek kozacki“, „Przegląd Tygodniowy“ 1885, nr 18, s. 283-284;
- W. Gerson, Salon A. Krywulta. Z dziedziny sztuk pięknych, „Tygodnik Ilustrowany“, 1885, II półrocze, s. 227;
- „Tygodnik Ilustrowany“ 1886, I, nr 163, il. s. 104-105;
- T. Jaroszyński, Wacław Pawliszak - sylwetka artysty, „Tygodnik Ilustrowany“, 1902, I półrocze, nr 3, s. 62;
- E. Swieykowski, Pamiętnik Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie 1854 - 1904, Kraków MCMV, s. 119 (wyst. 1885 jako Podarek kozacki - epizod z wojny chocimskiej);
- H. Piątkowski, Wacław Pawliszak - wspomnienie pośmiertne, „Tygodnik Ilustrowany“ 1905, I półrocze, nr 4, s. 66;
- Wacław Pawliszak, katalog, TZSP Warszawa 1905, s. 29 nr 330;
- M. Płażewska, Warszawski Salon Aleksandra Krywulta (1880-1906), Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie 1966, t. X, s. 397 (wyst. 1885 jako Podarek kozacki);
- R. Biernacka, Pawliszak Wacław [w:] Polski Słownik biograficzny, tom XXV/3, Kraków 1980, s. 470;
- E. Charazińska, E. Micke-Broniarek, A. Tyczyńska, Malarstwo polskie w zbiorach prywatnych, Warszawa, 1995, s. 82, il. s. 83).
- J. Białynicka-Birula, Pawliszak Wacław Franciszek, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających..., tom VI, IS PAN, Warszawa 1998, s. 463;
- J. Macyszyn, Tradycje orężne w batalistyce Wacława Pawliszaka, Biblioteka Historyczna Wojsk Lądowych, Pruszków 1999, s. 10, 12, 47, nr kat. 58, il. 9 (porównaj także szkic do obrazu: s. 30, 47, nr kat. 59, il. 28);
- Encyklopedia Sztuki Polskiej [wstęp: Jan K. Ostrowski] wyd. Kluszczyński, Kraków 2001, s. 489, il.