Polski lekarz, major Wojska Polskiego, malarz, publicysta, społecznik, przyjaciel Witkacego. Studiował medycynę w Petersburgu. Dyplom lekarza otrzymał z wyróżnieniem w 1913 roku. Od ukończenia studiów do zakończenia I wojny światowej służył jako lekarz wojskowy, najpierw w armii rosyjskiej, a potem w Wojsku Polskim. W 1922 roku został oficerem łącznikowym w sanatorium PCK w Zakopanem. Od 1928 kierował Sanatorium Przeciwgruźliczym Pocztowców w Zakopanem. Od 1933 był dyrektorem sanatorium w Chodzieży. W 1924 roku poznał w Zakopanem Witkacego, z którym się zaprzyjaźnił. Artysta wielokrotnie portretował Teodora i jego syna Michała. Birula-Białynicki miał 330 obrazów Witkacego. Interesował się filozofią i pozostawił w rękopisie większe prace - "Pogadanki o człowieku" i studium "Człowiek istota poznająca".
Działalność artystyczną rozpoczął już Petersburgu, ale poważniej malarstwem zajął się ok. 1920 r. Od. 1923 r. należał do Towarzystwa Sztuka Podhalańska i brał udział w jego wystawach w Zakopanem, Łodzi, Warszawie i Budapeszcie. Malował wyłącznie pejzaże.