Jan Styka - malarz i ilustrator, ojciec malarzy Tadeusza i Adama. Studiował w latach 1877-81 w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych u Christiana Griepenkerla, L. Müllera i Karla Wurzingera. Naukę uzupełniał w Rzymie (1881) i w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Jana Matejki (1882-85). Następnie, do roku 1889, mieszkał i pracował w Paryżu. Przez następny rok przebywał w Kielcach i we Lwowie, a w1900 powrócił do Paryża i zamieszkał w nim na stałe. Stamtąd wyjeżdżał w podróże do Włoch, Grecji, Stanów Zjednoczonych. Był członkiem rzymskiej Akademii św. Łukasza. Malował obrazy o tematyce historycznej, batalistycznej, religijnej. Tworzył też portrety i sceny oparte na motywach zaczerpniętych z literatury. Był współtwórcą panoram: Panoramy Racławickiej (1894), Golgoty (1896), Panoramy Siedmiogrodzkiej (1897) i Męczeństwa pierwszych chrześcijan (1899).
Prezentowane dzieło jest ostatnim z cyklu 83 obrazów powstałych jako ilustracja do sceny z 24 pieśni Odysei Homera, w której Pallas Atena nakazuje zaprzestania bratobójczej wojny:
(…)
Siekli mieczem i bodli dwusiecznymi groty,
I jak raz by wycięli wszystkich, co do nogi,
Gdyby nagle nie zabrzmiał nad nimi głos srogi
I nie powstrzymał strony. Był to głos Pallady,
Córy Egidodzierżcy: "Dosyć już tej zwady!
Przestańcie Itakanie, we krwi własnej brodzić!
Rozchodzić się do domu! Natychmiast rozchodzić! `
Na ten głos potruchleli wszyscy zbrojni męże,
Osłupiałym wypadły z garści ich oręże,
Wytrącone na ziemię głosu tego siłą.
(…)
Wtem ze szczytu Olimpu, z Kroniona prawicy
Padł piorun przed stopami Ateny Dziewicy,
A ona wnet Odysa wsparła dobrą radą:
"Bystoumny Odysie, zacny Laertiado!
Wstrzymaj się i zaniechaj bratobójczej wojny!
Mógłbyś Zeusa obrazić: on w pioruny zbrojny`"
(…)
[Księga 24, Odysea, Homer, tłum. L. Siemieński]
Obrazy powstałe jako cykl ilustracji do Odysei Homera były plonem podróży śladami legendarnego Odysa, jaką przedsięwziął w roku 1911 Jan Styka wraz ze swoimi synami Tadeuszem i Adamem. W roku 1923 artysta zaprezentował 50 obrazów (z cyklu liczącego 83 dzieła) na wiosennym Salonie Paryskim, w specjalnie dla niego zarezerwowanej Sali w Grand Palais. Natomiast rok wcześniej ukazał się pierwszy tom luksusowego wydania Odysei z ilustracjami Styki; ostatni, szósty tom został wydany w roku 1927, już po śmierci artysty. Francuscy krytycy pisali o tym wydawnictwie z najwyższym uznaniem: "Pięćdziesiąt obrazów ilustrujących nieśmiertelne dzieło Homera jest z nim tak zharmonizowane, że moim zdaniem niepodobna obecnie oddzielić imienia Homera od imienia Jana Styki". [w: C. Czapliński, The Styka Family Saga, Saga rodu Styków, Nowy Jork 1988, s. 43]. Poza licznymi pochlebnymi recenzjami Styka otrzymał najwyższe wyróżnienie jakim było wręczenie artyście przez prezydenta Poincare Krzyża Legii Honorowej. Cały cykl 83 obrazów ilustrujących Odyseję został wystawiony już po śmierci artysty, na cieszącej się dużym powodzeniem zbiorowej wystawie Jana, Tadeusza i Adama Styków, która rozpoczęła się w Warszawie w roku 1930 a potem wędrowała po Polsce.
Bibliografia: Okrężna wystawa dzieł Jana Styki, Tadeusza Styki, Adama Styki, Warszawa-Nowy Świat (brw.), poz. kat. 99 LXXXIII