wymiary: 47.8 x 47.8 cm,
akwarela, gwasz, ołówek, tusz, papier
sygn. dwukrotnie:
- na kompozycji centralnej p.d.: Z. STRYJEŃSKA
- u dołu na środkowej kompozycji „bordiury“: Z. S.
Tematem obrazu są oczepiny, stary, uroczysty obrzęd weselny podczas którego panna młoda symbolicznie zamienia panieński wianek na czepiec mężatki. Towarzyszyły temu różne dodatkowe zwyczaje - ucieczka panny młodej do alkierza skąd nie chcą jej wydać druhny, jej stamtąd wyjście na śpiewne wołanie „o Jasieńku“, następnie posadzenie jej na dzieży przewróconej dnem do góry, obcięciu lub skróceniu warkoczy itd. Wszystko to odbywało się przy wtórze muzyki, toastach i śpiewie weselników, a repertuar pieśni oczepinowych był bardzo bogaty.
(więcej o oczepinach zobacz: Z. Gloger, Encyklopedia staropolska ilustrowana, tom 1 - 4, Warszawa 1900-1903; reprint 1974, t. 3, s. 276, 277).
Oczepiny Zofii Stryjeńskiej - barwna i pełna życia kompozycja - jest jedną z dwóch znanych obecnie oryginalnych prac artystki, będących projektami ilustracji przygotowanych do jej autorskiego albumu Gusła Słowian / Magie Slave. Album, do którego artystka napisała także obszerny tekst, ukazał się w warszawskim wydawnictwie Jakóba Mortkowicza, w polskiej i francuskiej edycji w roku 1934. W jego skład weszło osiem plansz: Dąb Światowida, Topienie Chochoła, Śmigus, Dożynki, Oczepiny, Wianki, Sobótka, Turoń.
Dziewiątej planszy, przedstawiającej Obrzędy pogrzebowe, wydawca nie zdecydował się zamieścić, oceniając ją jako „niesprzedażną“ (akwarela w zbiorach Biblioteki Narodowej; nr inw. Rys. 1746).
Wszystkie albumowe kompozycje oparte są na tej samej zasadzie: główna, scena umieszczona jest centralnie, a na otaczającą ją bordiurę składają się drobniejsze, dopowiadające jej treść scenki i postaci.
Wybrana literatura:
- Z. Stryjeńska, Gusła Słowian. Kompozycje barwne, ozdoby graficz-
ne i tekst. Wydawnictwo Jakóba Mortkowicza, Warszawa [1934]
format albumu 49 x 44; format reprodukcji naklejanych na karton
ca 34 x 34;
- Z. Stryjeńska, Magie Slave. Planches, textes et ornaments, Publiées
par Jacques Mortkowicz, Warszawa [1934];
- Zofia Stryjeńska 1891 -1976. Wystawa w Muzeum Narodowym
w Krakowie. Październik 2008 - styczeń 2009 [katalog wystawy;
kurator Światosław Lenartowicz] Kraków 2008, nr kat. VI. 1. 36, il.
(druk); zobacz też: nr kat. VI. 2.3.