Obraz wystawiany:
– Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Wystawa Jerzego Dudy Gracza „Judaiki“, 23 VI – 26 VIII 2007 [w ramach 17. Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie];
– Preludium. Wrocławska kolekcja, Galeria Domu Aukcyjnego Agra-Art, Warszawa 28 I – 3 III 2023;
– Polskie lato. Duda Gracz u Tichauera, Tichauer Art Gallery, Tychy 1 VII – 24 IX 2023.
Obraz reprodukowany:
– Jerzy Duda Gracz. Judaiki. Judaica, Fundacja Conspero, Kraków 2007, s. 10, il. barwna, poz. kat. 7;
– Preludium. Wrocławska kolekcja (katalog wystawy), Agra-Art, Warszawa I 2023, s. 11, il. barwna, poz. kat. 1;
– Polskie lato. Duda Gracz u Tichauera, Tichauer Art Gallery, Tychy VI 2023, s. 13, il. barwna.
Obraz Narzeczona powstał we wczesnym okresie twórczości artysty, zafascynowanego wówczas tematyką żydowską. W latach 60., jako młody adept sztuki, utrzymywał bliskie kontakty z lokalną społecznością Żydów, poznawał jej obrzędy i obyczaje. W 1961 roku, jeszcze będąc uczniem liceum plastycznego, prowadził ćwiczenia z malarstwa i rysunku w zrzeszającym jej członków częstochowskim klubie. W latach 1962-1968 – czasie studiów na Wydziale Grafiki w katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie – kontynuował szkolenia dla młodzieży żydowskiej w Katowicach. Zainteresowanie kulturą i historią mojżeszowej mniejszości zaowocowało powstaniem serii linorytów Judaica (1965-1968) i Getto (1966-1969) oraz cyklem obrazów olejnych, również zatytułowanym Getto (1964-1966). Ich wystawa, będąca pierwszą w dorobku artysty, została pokazana w siedzibach Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Gliwicach, Katowicach i Warszawie. Prawdopodobnie znalazło się na niej także prezentowane na aukcji dzieło z Wrocławskiej kolekcji. Prezentujące smutną, rudowłosą piękność, jest portretem rozbudowanym o symbole typowe dla kultury judaizmu. Tajemnicę tożsamości kobiety artysta odkrył w jednej z obszernych wypowiedzi o filosemickim epizodzie w swojej twórczości:
Zakochałem się w dziewczynie, która miała na imię Lucyna Sara. Wiedzieliśmy, że nigdy nie będziemy mogli być razem. Jej rodzice byli wierni Literze Starego Testamentu, a moi Literze Nowego. Wszystko to zawaliło się w roku ‘68. Pamiętam te niekończące się odprowadzania na lotniska i dworce, to żegnanie się i obietnice spotkania w innej, lepszej Polsce. I chociaż podczas wojny nie uratowałem życia nikomu, moi uczniowie w Izraelu posadzili mi siedem drzewek „ku pamięci“. Dostałem nawet odpowiedni dokument potwierdzający ten fakt. Próbowałem namalować to miłosne niespełnienie, próbowałem namalować obrazy o nietolerancji, chciałem przedstawić ideę Żyda Wiecznego Tułacza przełożoną na język Polski lat 60. (cyt. za: Jerzy Duda Gracz. Obywatel polskiej prowincji, rozmowę przeprowadził E. Mazgal, „Gazeta Olsztyńska“, nr 79, 1995)
Duda Gracz podarował wielu przyjaciołom opuszczającym kraj obrazy, które stworzył ku pamięci nich samych i trudnej historii, która stała się ich udziałem. Po wielu latach czternaście z nich zostało zakupionych w Seattle do Wrocławskiej kolekcji, między innymi ten ofiarowany narzeczonej.
olej, płyta
74 x 55 cm
sygn. p.d.: Jerzy Duda-Gracz
sygn. na odwr. g.: „NARZECZONA“. olej.pł. 55 x 74 cm | Jerzy Duda-Gracz 1964 r.
Poniżej nalepka wystawowa Muzeum Etnograficznego w Krakowie [druk]: Wystawa Jerzego Dudy-Gracza |
„JUDAIKI“ | EL MALEI RACHAMIM [w jęz. hebrajskim] | Muzeum Etnograficzne w Krakowie | 23.06.-26.08.2007 r. | Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie, po prawej pieczątka Fundacji Conspero.
Obraz wystawiany:
– Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Wystawa Jerzego Dudy Gracza „Judaiki“, 23 VI – 26 VIII 2007 [w ramach 17. Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie];
– Preludium. Wrocławska kolekcja, Galeria Domu Aukcyjnego Agra-Art, Warszawa 28 I – 3 III 2023;
– Polskie lato. Duda Gracz u Tichauera, Tichauer Art Gallery, Tychy 1 VII – 24 IX 2023.
Obraz reprodukowany:
– Jerzy Duda Gracz. Judaiki. Judaica, Fundacja Conspero, Kraków 2007, s. 10, il. barwna, poz. kat. 7;
– Preludium. Wrocławska kolekcja (katalog wystawy), Agra-Art, Warszawa I 2023, s. 11, il. barwna, poz. kat. 1;
– Polskie lato. Duda Gracz u Tichauera, Tichauer Art Gallery, Tychy VI 2023, s. 13, il. barwna.
Obraz Narzeczona powstał we wczesnym okresie twórczości artysty, zafascynowanego wówczas tematyką żydowską. W latach 60., jako młody adept sztuki, utrzymywał bliskie kontakty z lokalną społecznością Żydów, poznawał jej obrzędy i obyczaje. W 1961 roku, jeszcze będąc uczniem liceum plastycznego, prowadził ćwiczenia z malarstwa i rysunku w zrzeszającym jej członków częstochowskim klubie. W latach 1962-1968 – czasie studiów na Wydziale Grafiki w katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie – kontynuował szkolenia dla młodzieży żydowskiej w Katowicach. Zainteresowanie kulturą i historią mojżeszowej mniejszości zaowocowało powstaniem serii linorytów Judaica (1965-1968) i Getto (1966-1969) oraz cyklem obrazów olejnych, również zatytułowanym Getto (1964-1966). Ich wystawa, będąca pierwszą w dorobku artysty, została pokazana w siedzibach Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Gliwicach, Katowicach i Warszawie. Prawdopodobnie znalazło się na niej także prezentowane na aukcji dzieło z Wrocławskiej kolekcji. Prezentujące smutną, rudowłosą piękność, jest portretem rozbudowanym o symbole typowe dla kultury judaizmu. Tajemnicę tożsamości kobiety artysta odkrył w jednej z obszernych wypowiedzi o filosemickim epizodzie w swojej twórczości:
Zakochałem się w dziewczynie, która miała na imię Lucyna Sara. Wiedzieliśmy, że nigdy nie będziemy mogli być razem. Jej rodzice byli wierni Literze Starego Testamentu, a moi Literze Nowego. Wszystko to zawaliło się w roku ‘68. Pamiętam te niekończące się odprowadzania na lotniska i dworce, to żegnanie się i obietnice spotkania w innej, lepszej Polsce. I chociaż podczas wojny nie uratowałem życia nikomu, moi uczniowie w Izraelu posadzili mi siedem drzewek „ku pamięci“. Dostałem nawet odpowiedni dokument potwierdzający ten fakt. Próbowałem namalować to miłosne niespełnienie, próbowałem namalować obrazy o nietolerancji, chciałem przedstawić ideę Żyda Wiecznego Tułacza przełożoną na język Polski lat 60. (cyt. za: Jerzy Duda Gracz. Obywatel polskiej prowincji, rozmowę przeprowadził E. Mazgal, „Gazeta Olsztyńska“, nr 79, 1995)
Duda Gracz podarował wielu przyjaciołom opuszczającym kraj obrazy, które stworzył ku pamięci nich samych i trudnej historii, która stała się ich udziałem. Po wielu latach czternaście z nich zostało zakupionych w Seattle do Wrocławskiej kolekcji, między innymi ten ofiarowany narzeczonej.