wymiary: 67.5 x 44.5 cm,
olej, płótno
sygn. cienkim pędzlem l.d.: MOKRA WIEŚ | 1892 PODKOWIŃSKI

Pejzaż, określony tu umownym tytułem Na spacerze, należy do większego zespołu obrazów Władysława Podkowińskiego malowanych latem 1892 roku w okolicach Mokrej Wsi i Chrzęsnego i pokazanego jesienią tegoż roku na wystawie w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych.
W Mokrej Wsi i Chrzęsnem artysta spędzał letnie wakacje dwukrotnie, w latach 1891 i 1892. Te, położone w pobliżu Radzymina, majątki były posagowym dziedzictwem dwu panien Koskowskich, które zostały żonami malarzy: Stanisława - Juliana Maszyńskiego, Ewa - Miłosza Kotarbińskiego. Podkowiński, zaprzyjaźniony tak z Maszyńskim, jak Kotarbińskim i często przez nich zapraszany malował tu liczne pejzaże, pogodne "sceny z wakacji" oraz portrety członków rodzin Koskowskich, Maszyńskich i Kotarbińskich - w tym obu sióstr, Stanisławy i Ewy. Tę ostatnią, żonę przyjaciela i matkę dwóch synów, artysta pokochał tragiczną, odrzuconą miłością, miłością wokół której miała z czasem urosnąć niepotwierdzona legenda łącząca się z jego późniejszym obrazem Szał uniesień (1893).
Tymczasem jednak malował impresjonistyczne, rozświetlone słońcem pejzaże, o których tak pięknie pisała Elżbieta Charazińska: "Obrazy te nas zadziwiają; Podkowiński /.../ całkowicie ulega urodzie pejzażu, wyrusza w plener ze sztalugą i płótnami, chwytając na gorąco przypadkowe skrawki natury. Były nimi ukwiecone łąki, stawy, zakątki ogrodów. Kompozycje narzucała sama natura, którą starał się odtwarzać wiernie, ulegając światłu słońca rozjaśniającemu paletę". W Mokrej Wsi i Chrzęsnem powstały, zaliczane do najlepszych pejzaży artysty, m.in. obrazy Łubin w słońcu, Chłopiec w stawie - Mokra Wieś, Poranek - Sad w Chrzesnem, Spotkanie czy Dzieci w ogrodzie.
Wówczas powstał także prezentowany tu pejzaż, który - dotąd szerzej nieznany - przez lata pozostawał w zbiorach prywatnych, a teraz szczęśliwie powraca jako, swego rodzaju, odkrycie. Sądzić należy, że był jednym z obrazów pokazanych na, wzmiankowanej wyżej, wystawie w Zachęcie w roku 1892. Jest - być może - tożsamy z wymienionym w recenzji wystawy obrazem Sadzawka.
Obraz przedstawia "wycinek natury", ujęty w kulisę gałązek i ożywiony postacią samotnej damy w białej sukni. Jego urodę podkreśla niebanalna kompozycja z podniesionym horyzontem, gra świateł i półcieni, koloryt oparty na tonach chłodnej zieleni, błękitu i fioletów rozjaśnionych jasnymi, żółciejącymi smugami. Wspólna i charakterystyczna dla innych obrazów z tego czasu jest także grudkowata, rozwibrowana faktura malarska.
Porównaj:
- E. Charazińska, Władysław Podkowiński. Katalog wystawy monograficznej, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1990, s. 22, 24, 29 (o pejzażach), s. 108, nr kat. 62 (Sadzawka).
Obraz z prawem wywozu za granicę.