Obok „Ambalaży“, „Wędrowców“, czy „Ludzi-atrap“, pustynne krajobrazy ze sztafażem postaci ludzkiej z cyklu „Ludzi wyjedzonych przez piasek“ stanowią odrębną kategorię szkiców wyróżnionych przez Tadeusza Kantora jako autonomiczne serie powstałe poza procesem kreacji dzieła teatralnego.
Analiza formalna pary rysunków – zdynamizowanych plamami barw – ujawnia, że nie mogły one powstać w tym samym czasie, co pozostałe utwory cyklu z lat 1966-1969, charakteryzujące się lapidarną formą budowaną przez płynny, konturowy obrys czarnego flamastra. Niewykluczone, że artysta dopuścił się tutaj jednej z wielu „rysunkowych manipulacji“ polegającej na antydatowaniu późniejszego dzieła celem ukazania autorskiej, diachronicznej wizji artystycznego rozwoju, niezgodnej z rzeczywistą chronologią.
Lech Stangret, badacz twórczości Kantora, podkreślał:
O ile różnice stylowe wczesnych szkiców pozwalają na dokładniejsze datowanie, o tyle od połowy lat 60. nie można być pewnym właściwego czasu powstania szkiców. Autor często wyciągał z teczek i segregatorów dawne rysunki i podmalowywał, „preparował“, poprawiał ich formę lub rysował nowe wersje. [...] W ten sposób szkice stawały się bardziej językiem wypowiedzi artystycznej niż świadkiem procesu stwarzania.
L. Stangret, Tadeusz Kantor. Rysunek, Warszawa 2013, s. 57
LUDZIE I PIASEK NR 5, Z CYKLU „LUDZIE WYJEDZENI PRZEZ PIASEK“, 1967
tusz, pastel, gwasz, papier naklejony na tekturę
20 x 26 cm
sygn. l.d. tuszem brązowym: kantor
p.d. tuszem czarnym: 1967
na odwr.: flamastrem g.: 21., p.d. nalepka mpis i tusz: Tadeusz Kantor T Kantor | Cykl: „Ludzie i piasek“ | Rok: 1969 | Nr.: 5 | pieczątka wywozowa z numerem i nalepka dł.: K. 4025 | c. 1200 zł
na odwr. passe-partout nalepka mpis i tusz: Tadeusz Kantor, T Kantor | cykl: Ludzie i piasek | 1969, 1970 | numer 5
Obok „Ambalaży“, „Wędrowców“, czy „Ludzi-atrap“, pustynne krajobrazy ze sztafażem postaci ludzkiej z cyklu „Ludzi wyjedzonych przez piasek“ stanowią odrębną kategorię szkiców wyróżnionych przez Tadeusza Kantora jako autonomiczne serie powstałe poza procesem kreacji dzieła teatralnego.
Analiza formalna pary rysunków – zdynamizowanych plamami barw – ujawnia, że nie mogły one powstać w tym samym czasie, co pozostałe utwory cyklu z lat 1966-1969, charakteryzujące się lapidarną formą budowaną przez płynny, konturowy obrys czarnego flamastra. Niewykluczone, że artysta dopuścił się tutaj jednej z wielu „rysunkowych manipulacji“ polegającej na antydatowaniu późniejszego dzieła celem ukazania autorskiej, diachronicznej wizji artystycznego rozwoju, niezgodnej z rzeczywistą chronologią.
Lech Stangret, badacz twórczości Kantora, podkreślał:
O ile różnice stylowe wczesnych szkiców pozwalają na dokładniejsze datowanie, o tyle od połowy lat 60. nie można być pewnym właściwego czasu powstania szkiców. Autor często wyciągał z teczek i segregatorów dawne rysunki i podmalowywał, „preparował“, poprawiał ich formę lub rysował nowe wersje. [...] W ten sposób szkice stawały się bardziej językiem wypowiedzi artystycznej niż świadkiem procesu stwarzania.
L. Stangret, Tadeusz Kantor. Rysunek, Warszawa 2013, s. 57