wymiary: 17.8 x 10.7 cm,
akwarela, ołówek, papier
obok szkice: Korona Szwedzka i szczegóły stroju króla - frędzle, ozdobne wykończenie dolnego brzegu kaftana, wysoki but
17,8 x 10,7 cm (w świetle passe-partout)
sygn. p.d. monogramem wiązanym: JM
Rysunek - pierwotnie własność pp. Siemilskich we Lwowie - w latach 30. XX w. trafił do zbiorów malarza Antoniego Michalaka (1899-1975) w Kazimierzu nad Wisłą i odtąd pozostawał w rodzinnej kolekcji.

Jest to wczesna praca Matejki powstała jeszcze w czasie jego studiów w Krakowie, zapewne ok. roku 1856. Artysta od najmłodszych lat wykonywał i gromadził rysunki oparte o dawne przekazy ikonograficzne: stare portrety, pieczęcie, rzeźby grafiki, miniatury. W 1856 uzyskał nawet specjalne pozwolenie do korzystania z rękopiśmiennych zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej. Rysunki te służyły mu później, przez lata, pomocne jako wzory postaci, strojów, dawnych sprzętów, ozdób, przedmiotów. Wtedy też przestudiował dzieło Franciszka Ksawerego Preka Wizerunki znakomitych ludzi w Polszcze z dołączeniem krótkiego opisu każdey osoby żywota (zeszyty I-III wydawane w latach 1829-1832 oraz plansze do przygotowywanego zeszytu IV), przerysowując różne portrety, wedle zamieszczonych tam wzorów graficznych.
Wizerunek Jana Kazimierza powtórzył Matejko właśnie za miedziorytem umieszczonym na planszy przygotowanej do planowanego IV zeszytu (egzemplarz, m.in. w Bibliotece Jagiellońskiej i MN w Warszawie). Rysunek ten posłużył mu później jako wzór do postaci Jana Kazimierza z grupy „Dwór“, umieszczonej na VIII tablicy „Ubiorów w Polsce“, dzieła, nad którym długo pracował, a wydał w roku 1860. W późniejszym wydaniu z 1875 dodał jeszcze objaśnienie „Z portretów Jana Kazimierza (zbiór wizerunków F. K. Preka)“.
Rysunek posłużył Matejce także do wykreowania postaci króla na obrazie Jan Kazimierz na Bielanach (1861) - zbliżona jest tu poza króla, powtarza się gest jego lewej ręki, układ stóp i pewne fragmenty stroju, jak np. order Złotego Runa, zdobiona koronkami biała koszula, spodnie - pludry czy nawet tak charakterystyczny szczegół, jak niedopięty w pasie kaftan - wams.
W podobny strój przybrany jest Jan Kazimierz także na wizerunku z matejkowskiego Pocztu królów polskich (1890-1892). Nie pominął tu Matejko także - znanej z naszego rysunku - Korony Szwedzkiej, prywatnej korony Wazów, którą Jan Kazimierz w 1668 przekazał do Skarbca Koronnego.
Za życzliwe konsultacje i cenne wskazówki uprzejmie dziękujemy paniom Małgorzacie Buyko i Barbarze Ciciorze.