Matejko - niezwykle uważny, precyzyjny obserwator, posługujący się ołówkiem pewnie i z wprawą, pozostawił po sobie ołówkowe szkice, z których można prześledzić drogę wiodącą artystę od pomysłu obrazu do jego realizacji, i równocześnie przekonać się o mistrzostwie Matejki — rysownika, jego umiejętności oddania proporcji, perspektywy, światłocienia, wolumenu przedmiotów, zróżnicowania materiałów. Nie zawsze te szkice znajdowały swą realizację na płótnie. Częste są autorskie opisy ze słowotwórczą inwencją.