Obraz wystawiany, opisany i reprodukowany:
– Józef Czapski widzenie życia (katalog wystawy pod red. Wojciecha Zmorzyńskiego), Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańsk III – VI 2000, kat. 30, il. b. 33, s. 69.


Życie Czapskiego wypełnione doświadczeniem wojny, śmierci i cierpienia spowodowało, że artysta skupił się w swojej twórczości na codzienności i najprostszych rzeczach. W notatnikach szkicował na gorąco sceny zwyczajne: parę w kawiarni, samotnego mężczyznę na stacji metra, parę na moście. Pisał w dziennikach: Moje odkrywanie świata to odkrywanie form czy układów istniejących na świecie, które nas otaczają i których przeważnie nie zauważamy.

Malarstwo Czapskiego – jak pisze Zmorzyński – w przedziwny sposób łączy jednocześnie zachwyt nad światem z niezwykłą egzystencjalną prawdą. To dotykanie spraw zasadniczych, mówienie w sposób prosty i przekonywający o człowieku, mówienie bez patosu i egzaltacji, bez dramatycznego krzyku i anegdoty, bez natarczywego „ja“, stanowi o sile, a przede wszystkim aktualności twórczości Józefa Czapskiego.

Wystawiony na aukcji rysunek (kat. 143) i obraz wskazują na metodę pracy artysty, dla którego rysunek nie był tylko ćwiczeniem ręki, lecz sposobem zapisywania pierwszej wizji, początkiem procesu psychicznego, prowadzącego poprzez pogłębienie przeżycia do malarstwa olejnego. (W. Zmorzyński, Widzenie życia, Gdańsk 2000, s. 8-9)


Józef Czapski (Praga 1896 - Maisons-Laffitte 1993) - malarz, rysownik, pisarz i publicysta; początkowo studiował prawo, później w 1918 kształcił się w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Przerwał studia, by na polecenie polskich władz wojskowych udać się do Rosji w poszukiwaniu zaginionych oficerów polskich.

W 1920 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1923-1924 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1924 wraz z grupą uczniów Józefa Pankiewicza, tworzących tzw. Komitet Paryski, wyjechał na dalsze studia do Paryża, gdzie przebywał do roku 1931. Po powrocie do kraju uczestniczył w wystawach kapistów, m.in. w warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki. Uczestnik kampanii wrześniowej, więzień m.in. obozu w Starobielsku; uwolniony z niewoli wstąpił do armii Andersa i w latach 1941-1942 prowadził poszukiwania oficerów i żołnierzy uwięzionych i zaginionych w ZSRR.

Po 1944 stale mieszkał w Maisons-Laffitte pod Paryżem. Był jednym z założycieli miesięcznika „Kultura”. Jako pisarz opublikował, m.in. Wspomnienia starobielskie, Na nieludzkiej ziemi oraz liczne eseje o sztuce. Malował pejzaże, martwe natury, wnętrza, rzadziej także portrety. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych obrazy i rysunki artysty były kilkakrotnie prezentowane na wystawach w Krakowie, Warszawie, Poznaniu.

Jego malarstwo - początkowo bliskie szkole Pankiewicza, później bardzo indywidualne i ekspresyjne - szerzej przedstawia album autorstwa przez Joanny Pollakówny (Czapski, Warszawa 1993).

* Do Ceny Zakupu doliczana będzie dodatkowo opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite).