W marcu 1848 roku, Juliusz Kossak, będąc we Lwowie, z entuzjazmem przystąpił do Wiosny Ludów. Zaciągnął się do 3. kompanii Gwardii Narodowej, gdzie poznał Jana Aleksandra Fredrę. Od tego czasu rozpoczęła się ich wieloletnia znajomość. W roku 1876 roku Fredro zamówił u Kossaka cykl 12. akwarel mających ilustrować 500-letnią historię rodu Fredrów. Malarz zrealizował to zamówienie na przestrzeni pięciu lat (1880-1885). Praca nad akwarelami trwała tak długo, ponieważ Kossak zadbał o najdrobniejsze szczegóły. Wyszukał opisy wszystkich ilustrowanych wydarzeń, drobiazgowo studiował uzbrojenie i ubiory, wszystkie obrazy konsultował z samym zamawiającym, licząc na jego uwagi i odwołując się do jego wspomnień. Poza tym cyklem, w roku 1891 (tuż przed śmiercią Fredry), artysta wykonał akwarelę Jan Aleksander Fredro pod Temeszwarem. Miała ona honorować zasługi Fredry w wojnach Wiosny Ludów, za które został odznaczony węgierskim powstańczym Orderem Zasługi Wojskowej. Kompozycja upamiętnia ostatnią bitwę (z 9 sierpnia 1849), w której Fredro brał udział. Powstała oczywiście przy ścisłej współpracy uczestnika batalii z artystą, co zapewniło jej autentyzm i nadało wartość pamiątkową.
Prezentowany obraz jest zapewne jednym ze szkiców kompozycyjnych, które artysta konsultował z Janem Aleksandrem Fredrą przed wykonaniem obrazu końcowego. Dowodem tego mogą być nieznaczne różnice względem ostatecznej wersji obrazu. Kazimierz Olszański, wybitny badacz twórczości Juliusza Kossaka, wskazuje, że po śmierci artysty kompozycję tą reprodukowano z błędnym tytułem jako Aleksander Fredro (ojciec) pod Hanau. Tak było u Stanisława Witkiewicza (Juliusz Kossak, wyd. I, Warszawa 1900, s. 129), Mariana Kukieli (Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej, Poznań, 1912, s. 383) i w wydanych w 1917 roku pamiętnikach Aleksandra Fredry z wojen napoleońskich (A. Fredro, Trzy po trzy, Warszawa 1917, s. 25). Możliwe jest zatem, że w 1939 roku Wojciech Kossak, potwierdzając autentyczność obrazu ojca, odwołał się do błędnie nadanego przez Stanisława Witkiewicza tytułu Aleksander Fredro pod Hanau.
Porównaj z:
– K. Olszański, Juliusz Kossak, Kraków 2000, s. 152, il. 294.
akwarela, papier
41,2 x 60 cm
sygn. p.d.: Juliusz Kossak | 1891
Na odwrocie oświadczenie syna artysty o autentyczności obrazu (atramentem): Stwierdzam oryginalność obrazu | pt. „Aleks. Fredro pod Hanau 1813 roku | malowany przez mojego ś.p. Ojca Juliusza | w marcu 1939 Wojciech Kossak,
poniżej lakowa pieczęć ze słabo odbitym herbem Kos.
W marcu 1848 roku, Juliusz Kossak, będąc we Lwowie, z entuzjazmem przystąpił do Wiosny Ludów. Zaciągnął się do 3. kompanii Gwardii Narodowej, gdzie poznał Jana Aleksandra Fredrę. Od tego czasu rozpoczęła się ich wieloletnia znajomość. W roku 1876 roku Fredro zamówił u Kossaka cykl 12. akwarel mających ilustrować 500-letnią historię rodu Fredrów. Malarz zrealizował to zamówienie na przestrzeni pięciu lat (1880-1885). Praca nad akwarelami trwała tak długo, ponieważ Kossak zadbał o najdrobniejsze szczegóły. Wyszukał opisy wszystkich ilustrowanych wydarzeń, drobiazgowo studiował uzbrojenie i ubiory, wszystkie obrazy konsultował z samym zamawiającym, licząc na jego uwagi i odwołując się do jego wspomnień. Poza tym cyklem, w roku 1891 (tuż przed śmiercią Fredry), artysta wykonał akwarelę Jan Aleksander Fredro pod Temeszwarem. Miała ona honorować zasługi Fredry w wojnach Wiosny Ludów, za które został odznaczony węgierskim powstańczym Orderem Zasługi Wojskowej. Kompozycja upamiętnia ostatnią bitwę (z 9 sierpnia 1849), w której Fredro brał udział. Powstała oczywiście przy ścisłej współpracy uczestnika batalii z artystą, co zapewniło jej autentyzm i nadało wartość pamiątkową.
Prezentowany obraz jest zapewne jednym ze szkiców kompozycyjnych, które artysta konsultował z Janem Aleksandrem Fredrą przed wykonaniem obrazu końcowego. Dowodem tego mogą być nieznaczne różnice względem ostatecznej wersji obrazu. Kazimierz Olszański, wybitny badacz twórczości Juliusza Kossaka, wskazuje, że po śmierci artysty kompozycję tą reprodukowano z błędnym tytułem jako Aleksander Fredro (ojciec) pod Hanau. Tak było u Stanisława Witkiewicza (Juliusz Kossak, wyd. I, Warszawa 1900, s. 129), Mariana Kukieli (Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej, Poznań, 1912, s. 383) i w wydanych w 1917 roku pamiętnikach Aleksandra Fredry z wojen napoleońskich (A. Fredro, Trzy po trzy, Warszawa 1917, s. 25). Możliwe jest zatem, że w 1939 roku Wojciech Kossak, potwierdzając autentyczność obrazu ojca, odwołał się do błędnie nadanego przez Stanisława Witkiewicza tytułu Aleksander Fredro pod Hanau.
Porównaj z:
– K. Olszański, Juliusz Kossak, Kraków 2000, s. 152, il. 294.