22
Stanisław WYSPIAŃSKI (1869 Kraków - 1907 Kraków)

FRAGMENT WNĘTRZA - ŚCIANA Z KOTARĄ, 1904

wymiary: 20.2 x 14.7 cm,
ołówek, papier
wymiary w świetle passe-partout
sygn. p.d.: SW 1904

W załączeniu - potwierdzająca autorstwo Wyspiańskiego - ekspertyza pani Marty Romanowskiej, znawczyni oeuvre artysty, b. kustosza Muzeum Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, autorki licznych publikacji i wystaw poświęconych jego twórczości (m.in. wystawa Opus magnum w krakowskim Muzeum Narodowym).

Według autorki ekspertyzy, rysunek przedstawia fragment – ścianę z niszą – jakiegoś, bliżej nieokreślonego, wnętrza, które być może jest pracownią artysty czy mieszkaniem kolekcjonera (np. atelier rzeźbiarskie K. Laszczki, malarskie L. Wyczółkowskiego, pokój w mieszkaniu F. Jasieńskiego Mangghi). Ściana w połowie wysokości przedzielona jest półką, a w jej środkowej części, w zagłębieniu półokrągłej niszy umieszczono grupę rzeźb – pośrodku, wysunięte do przodu, popiersie Madonny z Dzieciątkiem, a za nim trzy mniejsze popiersia. Modelowane światłocieniowo, sugerują sztuczne oświetlenie całej grupy. Nad niszą stylizowane, ozdobione esownicą podkreślenie łuku wnęki, nasuwające porównanie z tympanonem portalu kościelnego. Na bocznych częściach półki ustawiona jest ceramika; talerze, dzbanki. Do półki przytwierdzona jest tkanina – zasłona w trzech kawałkach, z których dwa skrajne dochodzą do podłogi, a środkowy odsłania zagłębiony w niszy i częściowo widoczny niewielki, masywny mebel ozdobiony znakiem równoramiennego krzyża.
Jako dokumentacja wnętrza „z epoki” i potencjalna dla Wyspiańskiego inspiracja scenograficzna rysunek ma charakter unikalny. Umieszczona na nim data 1904 wskazuje nadto, że szkic ten powstał w okresie, kiedy artystę szczególnie interesowało projektowanie wnętrz bądź mieszkalnych, prywatnych (apartament Zofii i Tadeusza Żeleńskich), bądź użytkowych, o publicznym charakterze (dom krakowskiego Tow. Lekarskiego, tzw. świetlica bolesławowska - sala ekspozycyjna w Pałacu Sztuki w Krakowie).
Warto przypomnieć, że w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie przechowywana jest teka rysunków Wyspiańskiego, wśród których znajdują się, m.in. projekty urządzenia świetlicy bolesławowskiej w Pałacu Sztuki, sygnowane - identycznie jak prezentowany tu rysunek – SW 1904.

Szerzej o projektach scenografii i wnętrz St. Wyspiańskiego, zobacz m.in.:
M. Romanowska, Stanisław Wyspiański, The Theater of Interiors [w:] Out of the Ordinary, Polish Designers of the 20th Century, edited by Czesława Frejlich, Adam Mickiewicz Institute, Warsaw 2011, s. 16-27.

Kup abonament Wykup abonament, aby zobaczyć więcej informacji