wymiary: 122 x 165.5 cm,
olej, płótno

sygn. l.d.: Z. Jasiński | Monachium | 1889.

Obraz pochodzi z dawnych warszawskich zbiorów Stanisława Rotwanda (1839-1916) a następnie jego syna Andrzeja Rotwanda (1878-1951). W tej wspaniałej kolekcji liczącej ponad setkę obrazów polskich malarzy były, m.in. dzieła tej miary co Śmierć Ellenai Jacka Malczewskiego czy Utarczka Józefa Brandta. (Patrz także nr kat. 91.)

Zdzisław Jasiński bywał często określany po prostu jako „autor Chorej matki“ - najbardziej znanego, a według niektórych krytyków nawet „naczelnego dzieła jego twórczości“, obrazu, który przyniósł artyście powszechne uznanie. Jasiński namalował Chorą matkę w 1889, pod koniec swych studiów w Monachium, w tym samym roku otrzymując za ten obraz wyróżnienie na wystawie w Akademii Sztuk Pięknych. Następnie płótno zostało dwukrotnie (1889, 1890) pokazane w TZSP w Warszawie, budząc zainteresowanie i podziw dla talentu „młodego a niepospolicie zdolnego artysty“. Obraz - malowany „ze szczerym uczuciem“, mistrzowski warsztatowo, ze znakomicie rozegranym światłem - określano jako „dzieło pod każdym względem dojrzałe, dobrze przemyślane i wykonane“. TZSP wydało jego dużą reprodukcję, którą następnie rozsyłano członkom Towarzystwa jako premia za rok 1890. W roku następnym obraz przyniósł Jasińskiemu kolejny sukces - złoty medal II klasy na Międzynarodowej Wystawie w Berlinie. Chorą matkę zakupiło TZSP, przeznaczając płótno do rozlosowania; szczęśliwym wygranym został August Boyle, „tutejszy współobywatel, właściciel młyna i sklepu z mąką“. Płótno - pokazywane w TZSP także w latach późniejszych (np. 1906) - z czasem trafiło do kolekcji Stanisława, a następnie Andrzeja Rotwandów.

Obraz był wielokrotnie opisywany i reprodukowany; niżej podajemy wybór bibliografii:
- „Tygodnik Ilustrowany“ 1890, I półrocze, nr 22 z dn. 31 maja, il. na s. 337 (okładka), tekst: Nasze ryciny, s. 349;
- „Kłosy“ 1890, I półrocze, il. na s. 216;
- „Świat“ (Kraków) 1891, il. na s. 306;
- Katalog, Internationale Kunst-Ausstellung Berlin 1891..., Berlin 1891;
- Die Polnische Kunst auf der Internationalen Kunst-Ausstellung zu Berlin, Berlin 1891;
- E. Niewiadomski, Malarstwo polskie XIX i XX wieku, Warszawa 1926, s. 189;
- A. Kędzierski, Zdzisław Jasiński 1863-1932, Warszawa 1934, s. 4, 14, il. na s. 4;
- [kat.] Pierwsze czterdziestolecie Tow. Zachęty Sztuk Pięknych 1861-1900, TZSP w Warszawie, czerwiec-wrzesień 1939, s. 26, nr kat. 70 (własność Andrzeja Rotwanda);
- J. Wiercińska, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Zarys działalności, Wrocław 1968, s. 192;
- J. Wiercińska, Katalog prac wystawionych w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1860-1914, Wrocław 1969, s. 136-137;
- J. Wiercińska, Jasiński Zdzisław Piotr [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 3, Warszawa 1979, s. 261, 262;
- K. Jerzmanowska, Zdzisław Jasiński 1863-1932. Malarstwo, rysunki, akwarele, Muzeum Łazienki Królewskie, Stara Kordegarda, Warszawa 1995, s. nlb., nr kat. 3, il. na okładce.