wymiary: 93 x 72 cm,
olej, tektura (nabita na krosno)
sygn. na odwrocie: J Malczewski. 1911
Na odwrocie, na tekturze znak wytwórcy podobrazia - stempel z kotwicą i kaduceuszem.
Na krośnie trzy nalepki wystaw w TPSP w Krakowie w roku 1911, TZSP w Warszawie w 1911 oraz wystawy na rzecz Tow. Ochron dla Dzieci wyznania mojżeszowego w Warszawie w 1916 (druk, atrament, stempel) o treści:
1. TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUK PIĘKNYCH W KRAKOWIE | /../ 1911 Nr 1441 | Autor Malczewski Jacek | Dzieło pt. Portret własny | [Rodza]j ol. Cena -
2. Nr 18543 Autor Jacek Malczewski | Tytuł Autoportret Rodzaj dzieła ol. | cena - Własność p. [L.] Goldberga Data nadesłania 15/ XI 1911
3. [...] Wypożyczony przez WP. [...] | na | Wystawę Obrazów i Rzeźb Artystów Współczesnych | na rzecz | Tow. Ochron dla dzieci w. m.
Autoportret z kwiatem ostu przez szereg lat pozostawał w zbiorach prywatnych i nie był znany dzisiejszym miłośnikom i badaczom sztuki Malczewskiego. Losy obrazu - przynajmniej częściowo - odtworzyć można w oparciu o umieszczone na nim napisy i nalepki wystawowe oraz korespondujące z nimi zapisy katalogowe.
Obraz, namalowany w 1911, został jeszcze w tym samym roku pokazany na dwóch wystawach - w TPSP Krakowie i w Towarzystwie Zachęty w Warszawie. Z nalepki wystawy warszawskiej wiemy, że był wówczas własnością znanego kolekcjonera Leona Goldberga. Wkrótce jednak zmienił właściciela - z zapisu w katalogu wystawy z roku 1916 wiemy, że Autoportret znalazł się w zbiorach dr. Samuela Goldflama (1852-1932), wybitnego lekarza neurologa, właściciela świetnej kolekcji sztuki. W niewiadomym czasie, jeszcze przed II wojną światową, przeszedł do zbiorów rodziny obecnych właścicieli.
Autoportret z kwiatem ostu jest jednym z najświetniejszych portretów własnych artysty, obrazem urzekającym intensywnością, świeżością i lśnieniem barw. Jak w innych swoich autoportretach podjął tu Malczewski temat losu i posłannictwa Artysty - jego dumna, dominująca sylwetka w „królewskiej“ purpurze symbolizować może wiarę w siłę i oddziaływanie sztuki. Zza pleców Malarza wychyla się postać kobieca, zapewne towarzysząca mu Muza. W dalszym tle widać drabinę, częsty „rekwizyt pracowniany“ występujący w obrazach Malczewskiego.
Symbolika tego obrazu, jego kompozycja i upozowanie postaci, a wreszcie i sam format dzieła przywołuje skojarzenie z innym autoportretem Malczewskiego, mianowicie Autoportretem ze śmiercią z roku 1910. Bliskie i narzucające się analogie prowokują pytanie - czy nie jest to swoisty, zamierzony „ciąg dalszy“, dopowiedzenie historii o roli i pozycji Artysty we współczesnym mu świecie?
Bibliografia:
- Nieustająca wystawa Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, [Kraków] maj 1911, s. 13, nr kat. 194;
- Salon 1911. Towarz. Zachęty Sztuk Pięknych w Król. Polskiem, Warszawa grudzień-styczeń 1911, s. nlb. nar kat. 151 lub 152;
- Katalog wystawy na rzecz T-wa Ochron dla dzieci W. M. [wyznania mojżeszowego], Warszawa styczeń-luty 1916, Druk. Długa 29 (Hotel Polski), s. 4. nr kat. 57 (Autoportret, wł. p. D-ra Goldflama).