Absolwent wydziału architektury Politechniki Szczecińskiej (1952). po studiach przeniósł się do Warszawy. Zawód architekta uprawiał dość krótko, gdyż od 1960 poświecił się wyłącznie malarstwu. Wykształcenie miało duży wpływ na charakter uprawianej sztuki. Ulubionym tematem malarstwa Ryszarda Zająca są małe, pełne uroku włoskie miasteczka - takie, jak na oferowanym obrazie Asyża. W pracach oddających niepowtarzalną architekturę Italii artysta operuje gęsto zestawionymi, bryłowatymi formami wiekowych domów o zróżnicowanych fasadach, które piętrzą się ku górze, wypełniając cały kadr obrazu. Obrazy charakteryzują skomplikowaną perspektywą przestrzeni i intensywnym kolorem. Farba kładziona jest szpachlą i nadaje gładkiej powierzchni płótna swoistą wibrację.
Duże pokazy jego prac miały miejsce m.in. w Museo di Roma Palazza Braschi 1976 i w Muzeum Narodowym w Szczecinie (1977).