wymiary: 55.7 x 34.3 cm,
pastel, papier

sygn. l.d.: Witold Pruszkowski | 1879
...Anhelli był umarły.
W ciemności, która była potem, rozwidniła się wielka zorza
południowa i pożar chmur. A księżyc znużony spuszczał się
w płomienie niebios, jakoby gołąb biały spadający wieczorem
na chatę czerwoną od słońca zachodu.
Eloe siedziała nad ciałem zmarłego, z gwiazdą melancholiczną
na rozpuszczonych włosach...
Obraz - odnoszący się do tego, końcowego fragmentu poematu Juliusza Słowackiego Anhelli - jest pastelową wersją sławnej kompozycji Śmierć Anhellego, którą Witold Pruszkowski namalował olejno w dużym formacie (178 x 93 cm; obecnie w Muzeum w Irkucku). Dzieło to pokazane w roku 1879 na wystawie w Krakowie, wzbudziło tak powszechny podziw i zainteresowanie, że: „Cały kraj znał ten obraz jeżeli nie z oryginału, to z [...] pięknej reprodukcji oleodrukowanej dołączonej jako premium do warszawskich „Kłosów“. Rzeczy tak fantastycznej, tak efektownej nigdy zapewne przedtem na salach wystawy krakowskiej i warszawskiej nie widziano. Ta Eloe z tumanów śniegu, z mgieł i łamań światła utworzona, ten biały śnieg poczerwieniony łuną zorzy północnej, ten pożar chmur pełen piękna i grozy, były tak nowe, takie wyrwane z krainy czystej fantazji, że na obraz patrzono jak na zjawisko niezwykłe, niespodziewane“.
(K. Bartoszewicz, Witold Pruszkowski. (Sylwetka), „Przegląd Poznański“ 1895, nr 5, s. 57).
Śmierć Anhellego należy do symboliczno-martyrologicznego nurtu twórczości artysty, do zespołu kilku prac poświęconych tematyce sybirskiej. Pruszkowski, zafascynowany romantyczną poezją Słowackiego, sięgnął tu, m.in. po treści wywiedzione z poematu Anhelli. Obok Śmierci Anhellego (1879), były to - malowane pastelami - obrazy przedstawiające Anhellego klęczącego na śniegu (1889), Eloe wśród grobów (1892) i Śmierć Elenai (1892).
Porównaj:
- D. Suchocka, Witold Pruszkowski. Katalog wystawy monograficznej, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe w Warszawie, Poznań 1992, s. 71, nr kat. I 38 il. 20; s. 89, nr kat. 92, il. 60; s. 97, 99 , nr kat. 118, 119, il. 81, 82 na s. 122, 123.