Michał Sędziwój (1566-1646), absolwent Akademii Krakowskiej, zajmował się naukami przyrodniczymi i alchemią. Był autorem Traktatu o kamieniu filozoficznym. Przez pewien czas przebywał na dworze Zygmunta III, który sam zajmował się złotnictwem i interesował się "wiedzą tajemną".
Przeprowadzone przez Sędziwoja doświadczenie, mające przeobrazić stopy różnych metali w szczere złoto, polegało ponoć na niezauważalnym usunięciu z grudki złota warstwy powlekającego ją srebra, a następnie demonstracji udanej "przemiany".
Rysunek jest szkicem do dużego olejnego obrazu ukończonego w roku 1867, znanego pt. Alchemik Sędziwój i Zygmunt III (olej deska, 73 x 130 cm; Muzeum Sztuki w Łodzi).
Przedstawia klęczącego przed kominkiem alchemika, który wyciąga rękę w stronę stojącego króla Zygmunta III. Za królem widać jeszcze niewyraźne postacie trzech dworzan. W prawym dolnym rogu umieszczone jest ponadto studium portretowo potraktowanej głowy Sędziwoja.
Rysunek dokumentuje wstępny etap pracy Matejki. Różniąc się znacznie od kompozycji finalnej, daje już jej zasadniczy zarys - rozmieszczenie postaci w przestrzeni komnaty, określenie gestu Sędziwoja i lekko nachylonego króla. Jest to zapewne jeden z pierwszych pomysłów przedstawienia, wzbogacany w szczegóły podczas dalszej pracy artysty nad obrazem. Bardziej rozbudowaną scenę znajdujemy na - bez wątpienia - późniejszym szkicu olejnym z roku 1866 (olej, karton na płótnie, 45 x 68; Muzeum Narodowe w Warszawie).
szkic kompozycyjny oraz studium głowy Sędziwoja
ołówek, papier
12,8 x 18,8 cm (w świetle passe-partout)
sygn. atramentem u dołu pośrodku wiązanymi inicjałami: JM
Na odwrocie, na "plecach" passe-partout napis atramentem: Szkic ołówkowy | z roku 1867 do obrazu "Alchemik Sędziwój i Zygmunt III". U dołu mała nalepka z napisem atramentem: N 59
Michał Sędziwój (1566-1646), absolwent Akademii Krakowskiej, zajmował się naukami przyrodniczymi i alchemią. Był autorem Traktatu o kamieniu filozoficznym. Przez pewien czas przebywał na dworze Zygmunta III, który sam zajmował się złotnictwem i interesował się "wiedzą tajemną".
Przeprowadzone przez Sędziwoja doświadczenie, mające przeobrazić stopy różnych metali w szczere złoto, polegało ponoć na niezauważalnym usunięciu z grudki złota warstwy powlekającego ją srebra, a następnie demonstracji udanej "przemiany".
Rysunek jest szkicem do dużego olejnego obrazu ukończonego w roku 1867, znanego pt. Alchemik Sędziwój i Zygmunt III (olej deska, 73 x 130 cm; Muzeum Sztuki w Łodzi).
Przedstawia klęczącego przed kominkiem alchemika, który wyciąga rękę w stronę stojącego króla Zygmunta III. Za królem widać jeszcze niewyraźne postacie trzech dworzan. W prawym dolnym rogu umieszczone jest ponadto studium portretowo potraktowanej głowy Sędziwoja.
Rysunek dokumentuje wstępny etap pracy Matejki. Różniąc się znacznie od kompozycji finalnej, daje już jej zasadniczy zarys - rozmieszczenie postaci w przestrzeni komnaty, określenie gestu Sędziwoja i lekko nachylonego króla. Jest to zapewne jeden z pierwszych pomysłów przedstawienia, wzbogacany w szczegóły podczas dalszej pracy artysty nad obrazem. Bardziej rozbudowaną scenę znajdujemy na - bez wątpienia - późniejszym szkicu olejnym z roku 1866 (olej, karton na płótnie, 45 x 68; Muzeum Narodowe w Warszawie).