Żegnamy Stefana Gierowskiego (1925-2022)

W niedzielę 14 sierpnia odszedł Stefan Gierowski - klasyk polskiej sztuki współczesnej.


W niedzielę 14 sierpnia odszedł Stefan Gierowski - klasyk polskiej sztuki współczesnej i jeden z najwybitniejszych polskich malarzy XX wieku. Artysta zmarł w wieku 97 lat. 

Urodził w 1925 roku w Częstochowie, natomiast wychował w Kielcach. Po wybuchu II Wojny Światowej, Gierowski wraz z matką Stefanią dołączył do struktur ZWZ, a potem AK i aktywnie uczestniczył w działaniach konspiracyjnych pod pseudonimem „Hubert”. W 1941 r. w wieku 16 lat rozpoczął podziemne kształcenie artystyczne pod okiem Andrzeja Olesia, znanego kieleckiego akwarelisty, które był zmuszony przerwać w 1944 z powodu służbowych przenosin do Inspektoratu Częstochowskiego.

Po rozwiązaniu AK, Gierowski przeniósł się do Krakowa, gdzie rozpoczął równolegle studia na Akademii Sztuk Pięknych oraz na Wydziale Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W krakowskiej ASP studiował w pracowni Karola Frycza, studenta Stanisława Wyspiańskiego oraz formisty Zbigniewa Pronaszki.

 

Zasłynął pod koniec lat 50. jako twórca obrazów abstrakcyjnych inspirowanych poszukiwaniami kolorystycznymi. W drugiej połowie lat 50. odszedł od malarstwa figuratywnego w kierunku abstrakcji. Nie nadaje swoim pracom tytułów, lecz nazywa je „Obrazami” i numeruje cyframi rzymskimi. Jego obrazy inspirowane są abstrakcją typu informel, unizmem oraz sztuką postkonstruktywistyczną, ale nie da się ich w pełni zakwalifikować do któregoś z tych stylów. Określa się go również mianem kontynuatora szkoły koloryzmu, dzięki wyszukanej grze faktur i kolorów. W latach 70. natomiast większą uwagę poświęcał wzajemnemu oddziaływaniu pól barwnych. W latach 80. doszło do tego poszukiwanie form artystycznych, które mogłyby spełniać w jego pracach funkcje pojęć werbalnych (Malowanie Dziesięciorga Przykazań, 1986).

Na przełomie lat 50. i 60. wielokrotnie wystawiał swoje prace za granicą – uczestniczył w takich artystycznych wydarzeniach jak I Biennale Młodych w Paryżu (1959), V Międzynarodowe Biennale Sztuki Współczesnej w São Paulo (1959) oraz 15 Polish Painters w Museum of Modern Art w Nowym Jorku (1961). W rezultacie sukcesu polskich artystów na Biennale Młodych w Paryżu w 1959, Gierowski jako drugi polski artysta został zaproszony do stworzenia indywidualnej wystawy w galerii Lacloche w Paryżu w 1961 roku. W tym samym roku, za namową Mariana Wnuka i Jana Cybisa, Gierowski rozpoczął pracę na ASP w Warszawie, obejmując przedmiot Malarstwa w Architekturze w ramach katedry Aleksandra Kobzdeja. W 1965 roku otworzył własną pracownię. Z jego pracowni przez 30 lat nauczania wyszło ponad stu dyplomantów, a wśród nich znaleźli się Marian Czapla, Jarosław Modzelewski, Marek Sobczyk, Ryszard Woźniak, Paweł Kowalewski, Antoni Starowieyski. W latach 1975-1981 pełnił funkcję dziekana Wydziału Malarstwa. W 1980 został działaczem Solidarności ASP, a w 1981 roku był członkiem Komitetu Organizacyjnego Kongresu Kultury Polskiej. W roku 1986 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W 2014 został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. W 2017 r. w Warszawie otwarto siedzibę Fundacji Stefana Gierowskiego.

Był laureatem wielu prestiżowych nagród, m.in. Nagrody im. Jana Cybisa przyznawanej malarzom za całokształt twórczości (1980), Nagrody im. Kazimierza Ostrowskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie malarstwa (2005). W 1997 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1997). W 2005 roku został odznaczony przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, złotego medalu na V Biennale Internazionale d'Arte Contemporanea della Repubblica di San Marino (1965 r.), First Triennale India (1968 r.), Nagrody Komitetu Kultury Niezależnej Solidarność (1989 r.). 

Prace Stefana Gierowskiego znajdują się w licznych kolekcjach publicznych i prywatnych m.in. w: Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Narodowym w Poznaniu, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Muzeum Narodowym w Gdańsku, Muzeum Sztuki w Łodzi, warszawskiej Zachęcie i Centrum Sztuki Współczesnej - Zamek Ujazdowski w Warszawie. Dorobek malarza to około tysiąc obrazów.