Jak każdy wielki miłośnik sztuki wie, urlopy najlepiej planować wokół wystaw. W tym roku zwróciliśmy uwagę na osiem ważnych ekspozycji, które odbędą się w Europie.
Francja, Paryż
Musée d’Orsay
Paris 1874: Inventing Impressionism
26 marca do 14 lipca 2024 r.
Claude Monet, Impresja, wschód słońca, 1872, olej na płótnie, 48 × 63 cm
15 kwietnia 1874 r. przy Boulevard des Capucines w Paryżu została otworzona legendarna wystawa Anonimowej Spółki Artystów, Malarzy, Rzeźbiarzy i Rytowników, na której zaprezentowali swoje prace wówczas zupełnie nieznani artyści m. in. Renoir, Monet, Pissarro, Cezanne, Degas, Morisot czy Sisley (razem było ich 31).
W tytule prześmiewczej recenzji „Wystawa impresjonistów", krytyk sztuki Louis Leroy nawiązał do pracy Moneta, zatytułowanej "Impresja, wschód słońca", który według niego wyglądał na „niedokończony”. I tak narodziła się nazwa najpopularniejszego nurtu w sztuce - „impresjonizm”.
Tej wiosny Musée d'Orsay świętuje 150. rocznicę tej przełomowej ekspozycji wystawą, na której zaprezentowanych zostanie aż 130 dzieł. Wydarzenie ma na celu pokazanie ogromnego wpływu, jaki kultowa wystawa wywarła na historię sztuki. Co ciekawe, w 1874 roku odwiedziło ją stosunkowo niewiele osób.
Ciekawym zabiegiem będzie umieszczenie niektórych prac, które pojawiły się na tej ekspozycji obok obrazów z Salonu z tego samego roku, pokazując, jak nowatorski i rewolucyjny był nurt impresjonistów.
Wielka Brytania, Londyn
Tate Britain
SARGENT AND FASHION
Od 22 lutego do 7 lipca 2024 r.
Patrząc na portrety Johna Singera Sargenta, nie sposób nie zachwycić się sposobem, w jakim malował stroje pozujących mu modeli, głównie osób z elit Paryża, Londynu, Bostonu. „Fashioned by Sargent” jest pierwszą wystawą skupiającą się na tym właśnie aspekcie twórczości amerykańskiego artysty. Ekspozycja została zorganizowana wspólnie przez Muzeum Sztuk Pięknych w Bostonie oraz Tate Britain - co jest samo w sobie znaczące, gdyż artysta uważał zarówno Boston, jak i Londyn za swój dom. Na wystawie zaprezentowanych zostało 60 obrazów wypożyczonych z prywatnych kolekcji i muzeów, w tym dzieła, które prawie nigdy nie opuszczają zbiorów, jest to więc rzadka okazja, żeby zobaczyć tyle obrazów w jednym miejscu.
Kuratorzy zastosowali ciekawy zabieg zestawienia części portretów z autentycznymi strojami, w które odziane były przedstawione w obrazach osoby. Wystawa rzuca światło nie tylko na talent Sargenta do malowania tkanin, ale również na nowatorski sposób, w jaki używał strojów do oddania charakterów portretowanych. Wykorzystanie stroju miało istotne znaczenie dla jego twórczości. Dla malarza kostiumy były ważnym narzędziem do wyrażania ich osobowości. To Sargent najczęściej wybierał, w co mają być ubrani klienci. Niestety czasem jego wybory były zbyt odważne, co raz zaowocowało niemałym skandalem obyczajowym, na zawsze rujnując reputację zarówno samego artysty, ale przede wszystkim modelki. Mowa oczywiście o słynnej historii zmysłowego zsunięcia paska z ramienia sukienki „Pani X” (w rzeczywistości paryskiej piękności pani Gatreau). „Portret pani X” powstał w 1884 roku i został pokazany na wystawie Salonu. Otrzymał miażdzące recenzje od krytyków i widzów, którzy zinterpretowali zsunięte ramiączko, jako potwierdzenie rozwiązłej natury damy (już wcześniej w kręgach socjety plotkowano o jej romansach). Reperkusje były tak duże, że Sargent musiał wyprowadzić się z Paryża w poszukiwaniu nowych klientów, zaś Madame Gatreau nigdy nie pozbierała się po skandalu, przenosząc się na wieś i do końca życia stroniła od wydarzeń towarzyskich.
Kiedy Sargent odzyskał pracę po wystawie, postanowił zamalować zsunięte ramiączko. Przekazując w 1916 roku obraz do muzeum w Bostonie zażyczył sobie, żeby tytuł pozostał "Portret Pani X", mając nadzieję, że świat z czasem zapomni, kogo w rzeczywistości przedstawia.
Madame X (Madame Pierre Gautreau), 1883–1884, olej na płótnie, The Metropolitan Museum of Art, Boston
Niderlandy, Amsterdam
Rijksmuseum
Frans Hals
Od 16 lutego do 9 czerwca 2024 r.
Marriage Portrait of Isaac Massa and Beatrix van der Laen, 1622, olej na płótnie, 140 cm × 166,5 cm
Niecały rok po zamknięciu wystawy Vermeera, która stała się najczęściej odwiedzaną wystawą w historii Rijksmuseum (650 tysięcy osób - czyli ok. 4500 osób dziennie!), nadeszła wystawa poświęcona innemu mistrzowi holenderskiego złotego wieku: Fransowi Halsowi. Jeden z najbardziej znanych obrazów Halsa "Śmiejący się kawaler", na co dzień w kolekcji Wallace Collection w Londynie, po raz pierwszy od ponad 150 lat przybędzie do ojczyzny. Zaprezentowanych zostanie ok. 50 obrazów artysty przedstawiających XVII-wiecznych żołnierzy, portrety dzieci i małżeństw itd.
Austria, Wiedeń
Albertina
Roy Lichtenstein, A Centennial Exhibition
Do 14 lipca 2024 r.
I Don't Care, I'd Rather Sink (Drowning Girl), 1963, olej na płótnie, 1,72 m x 1,7 m, Museum of Modern Art, Nowy Jork
Obrazy Roya Lichtensteina (zm. 1997) parodiowały "niższą" sztukę, wzorując się na estetyce amerykańskich komiksów. Uczyniły z artysty jednego z głównych bohaterów nurtu Pop Art. Minęła ponad dekada od ostatniej dużej retrospektywy Lichtensteina. Ostatnia ekspozycja odbyła się w Tate Modern w Londynie. Tym razem dzieła artysty będzie można obejrzeć w wiedeńskiej Albertinie, która postanowiła świętować setne urodziny malarza.
Włochy, Florencja
Palazzo Strozzi
Anselm Kiefer: Fallen Angels
Od 22 marca do 21 lipca 2024 r.
Odkąd pałac został otwarty dla publiczności w 2006 roku jako galeria sztuki, zorganizowano w nim już ponad 70 wystaw, prezentując twórczość od Donatella po Jeffa Koonsa. Pod odważnym kierownictwem dyrektora Arturo Galansino, dialog między tradycją a innowacją i nowoczesnością przyciągnął już ponad trzy miliony zwiedzających. Wystawa prac Anselma Kiefera (ur. 1945), niemieckiego malarza i rzeźbiarza, z pewnością będzie jednym z ważniejszych wydarzeń tego roku. Ekspozycja stwarza okazję do dogłębnego poznania twórczości słynnego artysty poprzez zestawienie jego starszych dzieł z zupełnie nowymi, wykonanymi specjalnie na to wydarzenie (np. wielkoformatowa praca zainspirowana renesansowym dziedzińcem galerii, w którym będzie prezentowana). W dorobku Kiefera, artysty uznawanego za jednego z najważniejszych żyjących twórców na świecie, szczególnie widoczne są motywy związane z pamięcią kulturową, tożsamością i historią Niemiec, przede wszystkim Holokaustu. Nie boi się konfrontacji z mroczną przeszłością swojego kraju, poruszania tematów tabu czy kontrowersyjnych zagadnień z najnowszej historii. Jego sztuka łączona jest z nurtami Nowego Symbolizmu i Neoekspresjonizmu.
Wenecja:
Galleria dell’Accademia
Willem de Kooning and Italy
Od 16 kwietnia do 15 września 2024 r.
Pirate (Untitled II), 1981, olej na płótnie, 223,4 x 194,4 cm, Museum of Modern Art, Nowy Jork
Równolegle do Biennale w Wenecji w 2024 roku, Galleria dell'Accademia otwiera wystawę poświęconą twórczości holendersko-amerykańskiego malarza Willema de Kooninga. Ekspozycja, której kuratorami są Gary Garrels, wczesniej kurator w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w San Francisco oraz Mario Codognato, dyrektor Fundacji Anisha Kapoora, koncentruje się na dwóch kluczowych podróżach de Kooninga do Włoch.
Pierwsza z nich miała miejsce w 1959 roku, kiedy artysta był u szczytu sławy. W ciągu czterech miesięcy w Rzymie zaczął coraz bardziej eksperymentować, pracując na podłodze z czarną emalią i pumeksem, rozdzierając papier i tworząc kolaże. To właśnie podczas tej podróży poznał Cy Twombly'ego i Alberto Burriego.
Druga podróż miała miejsce dekadę później, w 1969 roku, i jest godna uwagi ze względu na fakt, że artysta po raz pierwszy zaczął pracować z gliną, tworząc 13 małych rzeźb, które zostały odlane w brązie przez jego przyjaciela Herzla Emanuela.
Untitled #12, 1969, brąz, 19,1 x 23,5 x 14,6 cm, Raymond and Patsy Nasher Collection, Nasher Sculpture Center, Dallas
Wenecja:
60. Międzynarodowa Wystawa Sztuki – La Biennale di Venezia
Kurator: Adriano Pedrosa
Od 20 kwietnia do 24 listopada 2024 roku
Na La Biennale di Venezia oprócz pawilonów narodowych zawsze jest wystawa główna organizowana przez kuratora biennale, a w tym roku jest nim Adriano Pedrosa. Znajdzie się na niej aż 331 artystów i kolektywów. W Pawilonie Polskim będzie można zobaczyć projekt „Powtarzajcie za mną II” kolektywu Open Group. – "Ponieważ hasło tegorocznego Biennale brzmi „Obcokrajowcy są wszędzie”, naturalną odpowiedzią było dla mnie zaproszenie do współpracy ukraińskich artystów z projektem, w którym biorą udział osoby uchodźcze z Ukrainy" – mówi kuratorka Marta Czyż.
Biennale Arte 2024 obejmuje również 30 oficjalnych wydarzeń towarzyszących, wybranych przez Adriana Pedrosę. Znalazły się również polscy artystyści. Za projektem „Andrzej Wróblewski (1927-1957). W pierwszej osobie” stoi Fundacja Rodziny Staraków, a kuratorką wystawy jest Anna Muszyńska.
Natomiast Fundación Almine y Bernard Ruiz-Picasso – FABA z Madrytu, założona przez wnuka Picassa, Bernarda, pokaże weneckiej i międzynarodowej publiczności prace artystki Ewy Juszkiewicz, na wystawie pod tytułem „Ewa Juszkiewicz. Locks With Leaves And Swelling Bud".
Niemcy, Berlin
Nationalgalerie
Caspar David Friedrich: Infinite Landscapes
Od 19 kwietnia do 4 sierpnia 2024 roku
Wędrowiec nad morzem mgły, ok. 1817, olej, płótno, 94,8 × 74,8 cm, Hamburger Kunsthalle, Hamburg
W 2024 roku w całych Niemczech odbędzie się ponad 160 wydarzeń (z czego 3 znaczące wystawy) z okazji 250. urodzin Caspara Davida Friedricha - bezsprzecznie uznawanego za najwybitniejszego przedstawiciela romantyzmu w malarstwie.
Na wystawie zaprezentowanych zostanie około 60 obrazów i 50 rysunków z Niemiec i zagranicy tego wybitnego artysty, w tym te najbardziej znane i cenione przez miłośników jego twórczości. Tematem przewodnim wystawy jest rola, jaką Nationalgalerie odegrała w ponownym odkryciu sztuki Friedricha na początku XX wieku. Gdy w drugiej połowie XIX wieku twórczość malarza odeszła w zapomnienie, w 1906 roku Nationalgalerie złożyła mu hołd najobszerniejszą jak dotąd retrospektywą, słynną ekspozycją Deutsche Jahrhundertausstellung, która obejmowała 93 dzieła artysty. Friedricha chwalono m.in. za niezwykłą biegłość w uchwyceniu światła, za niezwykłą atmosferę pustki, zadumy i powagi w jego obrazach.
Hamburska Kunsthalle natomiast zestawi prace Friedricha z dziełami współczesnych artystów, których inspirował (i inspiruje) jego dorobek. Do tych twórców zaliczają się Mark Rothko (1903–1970), Gerhard Richter, Anselm Kiefer, a także Julian Charrière, Olafur Eliasson, Ulrike Rosenbach czy Kehinde Wiley.
