Muzeum Narodowe w Warszawie planuje wystawę monograficzną Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej, która odbędzie się w dniach 25 czerwca – 10 października 2021 r. Jak donosi brytyjski dziennik The Guardian, jednym z obrazów, który pojawi się na ekspozycji, będzie portret artystki pędzla angielskiej malarki Emmeline Deane. Dzieło pochodzi ze zbiorów Victoria Art Gallery w Bath w Anglii, gdzie jest jednym z eksponatów najbardziej lubianych przez zwiedzających. Portret powstał w 1886 roku, gdy Bilińska była w żałobie po śmierci ojca. Na obrazie panuje aura głębokiej melancholii, poruszająca a zarazem intrygująca.
Anna Bilińska-Bohdanowiczowa (1854–1893) była zdolną malarką i pierwszą polską artystką, która osiągnęła międzynarodową sławę. Krytycy sztuki doceniali jej twórczość, prezentowaną na najważniejszych europejskich wystawach. Jednak mimo tego całokształt dokonań i biografia artystki wciąż czekają na opracowanie. Brytyjską artystkę Emmeline Deane Bilińska poznała w Paryżu, kiedy obie uczęszczały do słynnej Académie Julian. Była to jedna z nielicznych szkół artystycznych w Europie, przyjmujących w XIX wieku kobiety. Twórczości Bilińskiej nie sposób przedstawić bez zarysowania ograniczeń, jakich w XIX wieku doświadczały kobiety w ramach instytucji sztuki i kształcenia artystycznego oraz ze względu na normy i oczekiwania społeczne. Bilińska zamierzała założyć w Polsce własną szkołę rysunku i malarstwa dla kobiet, ale zmarła tragicznie na serce w wieku zaledwie 36 lat. Przedwczesna śmierć i krótka kariera sprawiły, że twórczość Bilińskiej nie jest obecnie dobrze znana. Planowana wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie ma to zmienić i upowszechnić wiedzę o artystce i jej dorobku.
Celem wystawy jest prezentacja możliwie najszerszego wyboru prac malarskich i rysunkowych malarki (w tym dzieł do tej pory nieznanych), pochodzących z polskich i zagranicznych muzeów oraz kolekcji prywatnych. Poruszone zostaną m.in. zagadnienia natury artystycznej, takie jak akademizm w twórczości Bilińskiej, portret jako preferowany przez nią temat malarski czy technika pastelu, w której wypowiadała się równie często jak w malarstwie olejnym. Inne kwestie to samoświadomość artystki i jej widzenie pozycji twórcy w świecie, wyrażające się m.in. w kreowaniu własnego wizerunku w autoportretach.
Anna Bilińska, 1886 (128 x 90,7 cm), Emmeline Deane. Zdjęcie: Victoria Art Gallery