Segment sztuki młodej i aktualnej zanotował kolejny dobry okres. 16-procentowy wzrost obrotów przypisać należy rosnącym cenom. Mimo liczniejszych aukcji, w ujęciu ilościowym rynek nie powiększył się, bardziej obserwujemy większą dbałość domów aukcyjnych o jakość oferty aukcyjnej. W efekcie katalogi prezentują mniejszą liczbę obiektów na sprzedaż. Wzrost cen jest aktualnie najważniejszą tendencją rynku. Średnia cena młotkowa rok temu kształtowała się na poziomie 1549 złotych, w 1. półroczu 2019 jest to już 1851 złotych. Warto dodać, że na rynku funkcjonują domy aukcyjne, które sprzedają młodą sztukę w cenach 5-20 tys. zł oraz takie, które bardzo rzadko odnotowują transakcje powyżej poziomu 2 tysięcy złotych.
Polski rynek aukcyjny sztuki młodej i aktualnej w 1. półroczu 2019
Udział domów aukcyjnych w obrotach na rynku aukcyjnym sztuki młodej i aktualnej w 1. półroczu 2019 roku
Układ sił, jeśli chodzi o głównych graczy tej części rynku, podlega od dwóch lat ważnym zmianom. Do dotychczasowych liderów rynku, a więc Desy Unicum i Sopockiego Domu Aukcyjnego, dołączył nowy dom aukcyjny - Art in House, który już rok temu był na wysokim drugim miejscu wśród krajowych firm organizujących aukcje młodej sztuki. W 2019 roku, według stanu na koniec czerwca, czołowa trójka pozostała niezmieniona: z 26% udziałem w rynku przewodzi Desa Unicum, dalej Art in House (21,6%) i Sopocki Dom Aukcyjny (18,1%). Warto przy tym dodać, że różnice w czołówce z roku na rok zmniejszają się. W ciągu ostatnich 6 miesięcy Art in House wypracował wzrost o 17,9%, a Sopocki Dom Aukcyjny aż o 43,1%.
Sztuka młoda i aktualna TOP 10 domów aukcyjnych według wielkości obrotów (z opłatą aukcyjną)
Udział domów aukcyjnych w łącznej liczbie transakcji na rynku aukcyjnym sztuki młodej i aktualnej w 1. półroczu 2019 rok
Sztuka młoda i aktualna: Domy aukcyjne w 1. półroczu 2019 roku, według liczby wylicytowanych obiektów
W przypadku Art in House, oprócz żywo komentowanego wzrostu cen najważniejszych promowanych artystów, doszło również do wyraźnego powiększenia liczby wylicytowanych obiektów z 254 do 319. Pod względem ilościowym Desa Unicum utrzymuje jednak wciąż znaczną przewagę nad konkurencją (451 wylicytowanych obiektów). Poziom 200 obiektów osiągnęły w 1. półroczu 2019 jeszcze trzy firmy: Pragaleria, Sopocki Dom Aukcyjny i Rynek Sztuki. Intensywną działalność w zakresie aukcji sztuki młodej i aktualnej, określoną przez względnie wysoką liczbę transakcji, prowadzą także galerie Next, Xanadu i 101 Projekt. Ważny nowy gracz rynkowy, dom aukcyjny Face to Face Art, w coraz większym stopniu koncentruje się na twórczości artystów średniego i starszego pokolenia (sztuka współczesna).
Liczba aukcji sztuki młodej i aktualnej w poszczególnych domach aukcyjnych w 1. półroczu 2019
Wśród organizatorów największej liczby aukcji sztuki młodej i aktualnej, ponownie wyróżnił się najbardziej dom aukcyjny Xanadu, który przeprowadził aż 9 aukcji, w tym 6 aukcji sztuki młodej i 3 aukcje sztuki dzisiejszej. Profil cen powoduje, że tak duża intensywność sprzedaży przełożyła się na szóste miejsce na rynku pod względem obrotów i siódme pod względem liczby transakcji. Lider rynku, Desa Unicum, zorganizował w pierwszej połowie roku 6 aukcji, czyli nieznacznie więcej niż w przypadku większości pozostałych uczestników rynku (4-5 aukcje).
TOP 10 aukcji sztuki młodej i aktualnej w 1. półroczu 2019
Prestiżowe znaczenie ma klasyfikacja najbardziej znaczących aukcji sztuki młodej i aktualnej. Nie stanowi już nowości fakt, że o to miano rywalizują przede wszystkim Sopocki Dom Aukcyjny i Art in House, a już w mniejszym stopniu Desa Unicum. Drugi rok z rzędu najlepszą aukcją pierwszego półrocza jest edycja kolekcjonerska Aukcji Sztuki XXI wieku organizowana przez Sopocki Dom Aukcyjny. Łączna wartość sprzedaży na tej aukcji wyniosła ponad 390 tysięcy złotych, a do rekordu walnie przyczyniły się trzy największe transakcje: prace Daniela Pawłowskiego, Adama Bakalarza i Bartosza Czarneckiego. W przekroju całego roku ta część sezonu ustępuje drugiemu półroczu, niemniej jednak dziewięć aukcji przekroczyło obroty 200 tys. zł, a trzy 250 tys. zł. Uwagę zwraca duża regularność wyników osiąganych na aukcjach Art in House (230-280 tys. zł) oraz Desy Unicum (180-220 tys. zł). Dla pozostałych firm w 1 półroczu 2019 maksymalnym pułapem obrotów na jednej aukcji był poziom 100 tysięcy złotych, do którego najbardziej zbliży się Dom Aukcyjny Rynek Sztuki z Łodzi. Większa część aukcji sztuki młodej i aktualnej w Polsce w dalszym ciągu zamyka się wynikiem sprzedaży 40-80 tys. zł.
TOP 20 transakcji dzieł sztuki na aukcjach sztuki młodej i aktualnej w 1. półroczu 2019
Nazwisko na czele rankingu najdroższych prac z aukcji sztuki młodej i aktualnej jest już doskonale znane uczestnikom rynku. W 2018 roku Daniel Pawłowski również liderował tej klasyfikacji, a teraz, na marcowej Aukcji Sztuki XXI wieku w Sopockim Domu Aukcyjnym jego "Cathedra" bije kolejny rekord cenowy. Cena sprzedaży wyniosła 59 tysięcy złotych (wraz z opłatą aukcyjną). Warto wspomnieć o wysokiej cenie 17,7 tys. zł uzyskanej pod koniec czerwca za pracę na papierze "Klepsydra" Daniela Pawłowskiego - w Sopockim Domu Aukcyjnym. Na drugim miejscu, z ceną również powyżej 50 tys. zł, osiągniętą na tej samej aukcji, znalazła się praca Adama Bakalarza, za którego już wcześniej uzyskiwano bardzo wysokie ceny. Tym razem na rynek wprowadzone zostały jego prace rzeźbiarskie. Także trzecie miejsce w zestawieniu nie jest niespodzianką. Praca Bartosza Czarneckiego w 2018 roku znalazła się w rankingu tuż obok rekordzisty cenowego. Na wspomnianej Aukcji Sztuki XXI wieku w Sopockim Domu Aukcyjnym z 2 marca 2019, obraz tego artysty ponownie przekroczył 30 tysięcy złotych. Wydarzeniem były również wysokie transakcje prac Tomasza Kosteckiego, znanego już z aukcji w domu aukcyjnym Art in House. Twórczość tego artysty nie przekraczała wcześniej cen młotkowych na poziomie 12-13 tysięcy złotych. Tymczasem, już w styczniu, "Cotton Club" uzyskał 14 tys. zł, a w lutym efektowne "Żółte Bugatti" wylicytowano sensacyjnie wysoko za 30 tys. zł (35,4 tys. zł z opłatą aukcyjną). Wśród największych transakcji znalazła się jeszcze jedna sprzedaż pracy Kosteckiego powyżej 20 tys. zł. Wszystkie wylicytowano w Art in House. Warto odnotować rekord cenowy ustanowiony przez artystę od lat znanego z aukcji młodej sztuki - Tomasza Kołodziejczyka. W maju, również w Sopockim Domu Aukcyjnym, jego duży akryl z charakterystycznym, minimalistycznym widokiem nabrzeża, wylicytowano za 18 tysięcy złotych. Podobnie stało się z obrazem innej artystki doskonale znanej na rynku, Mirelli Stern. Jej obraz z 2019 roku ustanowił na majowej aukcji młodej sztuki w Desie Unicum nowy rekord cenowy dla tej artystki (cena młotkowa 17 tys. zł, z opłatą aukcyjną ponad 20 tys. zł). Wysoko licytowane w Sopockim Domu Aukcyjnym były także prace Sandry Arabskiej, Zofii Błażko i Katarzyny Karpowicz, a do zaskoczeń należy zaliczyć 14 tys. zł wylicytowane za ciekawy obraz Kingi Nowak. W Art in House wysokie ceny uzyskały prace Wojciecha Pelca i Wojciecha Brewki, a w Desie Unicum obraz Bartłomieja Kotera.
Daniel Pawłowski, Cathedra, 2018/2019, olej, płótno, 120 x 80, Sopocki Dom Aukcyjny, 2.03.2019 (50 000) 59 000
Adam Bakalarz, TNC235, 2019, brąz patynowany, 235 x 50 x 50, ed. 1/1, Sopocki Dom Aukcyjny, 2.03.2019 (45 000) 53 100
Bartosz Czarnecki, Pieter Bruegel - Taniec wiejski, 2017, olej, płótno, 150 x 170, Sopocki Dom Aukcyjny, 2.03.2019 (31 000) 36 580
Tomasz Kostecki, Żółte Bugatti, 2018, olej na płótnie, 90 x 100, Art in House, 22.02.2019 (30 000) 35 400
Tomasz Kostecki, Kobieta i żółte Bugatti, 2019, olej, płótno, 100 x 80, Art in House, 14.04.2019 (19 000) 22 420
Bartek Arobal, Tęskno, 2019, kredka, ołówek, papier, wydruk cyfrowy, Towarzystwo Przyjaciół MNW, 4.03.2019 (22 000)
Tomasz Kołodziejczyk, Przystań jachtowa, 2019, akryl, płótno, 120 x 160, Sopocki Dom Aukcyjny, 11.05.2019 (18 000) 21 240
Sandra Arabska, Bez tytułu, 2019, olej, płótno, 120 x 180, Sopocki Dom Aukcyjny, 11.05.2019 (18 000) 21 240
Mirella Stern, Koń jest wtedy - gdzie i kiedy jest jakikolwiek koń, 2019, akryl, technika własna/płótno, 100 x 100, Desa Unicum, 16.05.2019 (17 000) 20 060
Natalia Załuska, Bez tytułu, 2018, technika mieszana na krosnach, neon, 140 x 100, Razem Pamoja, 14.04.2019 (20 000)