Wszystko wskazuje na to, że 2019 rok będzie kolejnym rokiem wzrostu sprzedaży aukcyjnej w Polsce. Wyniki 1. półrocza potwierdzają, że obroty w handlu sztuką stale rosną. Tempo wzrostu jest wysokie i wynosi 13,9%
Obroty na polskim rynku aukcyjnym w 1. półroczu w latach 2017-2019, mln zł
Polski rynek aukcyjny w 1. półroczu w latach 2018-2019
W okresie od początku stycznia do końca czerwca na 159 krajowych aukcjach sprzedano ponad 7,5 tysiąca obiektów o łącznej wartości ponad 120 milionów złotych. Od początku istnienia rynku w Polsce, taki poziom obrotów był zazwyczaj nieosiągalny nawet w wymiarze całego roku. Nieco inaczej niż w zeszłym roku rozłożyły się obroty na poszczególne miesiące pierwszego półrocza. Najważniejszy pozostał marzec (36,3 mln zł), ale dużą zmianą było bardzo wyraźne ożywienie w lutym i w maju, kiedy to sprzedaż była wyższa odpowiednio o 166% i 52% niż w 2018 roku. Warto zwrócić uwagę, że w lutym przeprowadzono aż 27 aukcji, czyli o dziesięć więcej niż przed rokiem. W ten sposób spokojniejszy początek roku i moment oddechu po burzliwym grudniu skurczył się tylko do stycznia (9 aukcji zaczynając od 13 stycznia). Wszystkie pozostałe miesiące pierwszej połowy roku mają już kalendarz aukcyjny mocno zapełniony ze średnią ok. 30 aukcji w ciągu miesiąca.
Natężenie handlu aukcyjnego w 1 półroczu 2019 roku. Obroty (mln zł) i liczba aukcji
Znaczący wzrost liczby aukcji po części zawdzięczamy nowym organizatorom aukcji, którzy pojawili się pod koniec 2018 roku (m.in. Face to Face Art, Art.Krajewski), a po części rozdzieleniu dużego katalogu Aukcji Dzieł Sztuki i Antyków w domu aukcyjnym Rempex na dwa odrębne katalogi - poświęcone sztuce dawnej i współczesnej. Tego typu zabieg wpłynął na wzrost liczby aukcji na rynku przy jednoczesnym utrzymaniu wielkości oferty na zbliżonym poziomie.
Udział domów aukcyjnych w obrotach na rynku aukcyjnym dzieł sztuki w Polsce w 1. półroczu 2019 roku
TOP 10 domów aukcyjnych w 1. półroczu 2019 roku, według wielkości obrotów
Układ sił na rynku w głównych zarysach utrzymał się od zeszłego roku. Czołowa piątka domów aukcyjnych utrzymuje wysokie obroty. Liderem pozostaje Desa Unicum, która zwiększyła sprzedaż o blisko 7 mln zł i uzyskała 46,4% udziału w rynku. Na drugim miejscu znajduje się Polswiss Art z wynikiem 23 milionów złotych. Oba domy aukcyjne łącznie wypracowują 65% sprzedaży na rynku.
Miejsca trzecie i czwarte zajmują domy aukcyjne Agra-Art i Sopocki Dom Aukcyjny z udziałem w obrotach aukcyjnych na poziomie 8-9%. Do pierwszej piątki powrócił Rempex, który zwiększył o blisko 1/4 swoją ubiegłoroczną sprzedaż i znalazł się w klasyfikacji przed Librą. Swój poziom sprzedaży utrzymał krakowski Polski Dom Aukcyjny, który pozostaje na siódmym miejscu wśród krajowych domów aukcyjnych. Na ósmym miejscu w zestawieniu zadebiutował nowy gracz - Face to Face Art, mający w ofercie aukcje sztuki współczesnej i młodej. Art in House, lider segmentu sztuki młodej i aktualnej, przesunął się na miejsce dziewiąte, przed krakowską Desę.
Udział domów aukcyjnych w łącznej liczbie transakcji na rynku aukcyjnym dzieł sztuki w Polsce w 1. półroczu 2019 roku
TOP 10 domów aukcyjnych w 1. półroczu 2019 roku, według liczby wylicytowanych obiektów
Pod względem liczby transakcji liderami są Desa Unicum (2288 transakcji) i Sopocki Dom Aukcyjny (983 transakcje), natomiast największy wzrost sprzedaży w wymiarze ilościowym zanotował Rempex, który w ten sposób znalazł się na trzecim miejscu, bezpośrednio za firmą z Sopotu. Godny odnotowania jest wzrost intensywności sprzedaży sztuki młodej i aktualnej w Art in House - obecnie 5. miejsce na rynku pod względem liczby transakcji.
Domy aukcyjne organizujące najwięcej aukcji w 1. półroczu 2019
TOP 10 aukcji w 1. półroczu 2019 roku
Choć najwięcej dużych transakcji dokonuje się pod koniec roku, w pierwszy półroczu 2019 nie zabrakło efektownych licytacji oraz rekordów cenowych. Najważniejsze pod względem łącznej wartości sprzedaży były ponownie aukcje w domach aukcyjnych Polswiss Art, Desa Unicum oraz Agra-Art. Zestawienie trzeba uzupełnić kontekstem znaczących dysproporcji jeśli chodzi o liczbę aukcji. Dwie czołowe aukcje w Polswiss Art (obroty powyżej 10 mln zł) były jedynymi zorganizowanymi przez ten dom aukcyjny w 1. półroczu. Tymczasem, Desa Unicum, prócz siedmiu ważnych aukcji, które znalazły się w TOP 10, zorganizował jeszcze 30 innych.
Powyższe aukcje przyniosły wiele ważnych transakcji. W rankingu Artinfo TOP 1000, czyli na liście tysiąca najdrożej wylicytowanych obiektów na aukcjach w Polsce, pojawiło się aż 95 nowych wpisów. Choć przyrost rankingu w dalszym ciągu jest bardzo znaczący, jest jednak nieco mniejszy niż przed rokiem. Skład rankingu zmieniał się od momentu pierwszej publikacji w listopadzie 2017 bardzo szybko, między innymi stale przesuwał się w górę cenowy próg wejścia na listę, który obecnie wynosi aż 185 tysięcy złotych. Znalezienie się w Artinfo TOP 1000 staje się w naturalny sposób coraz trudniejsze.
TOP 20 transakcji dzieł sztuki na aukcjach w 1. półroczu 2019
Podobnie jak przed rokiem, wśród dwudziestu najdrożej sprzedanych prac pierwszego półrocza 2019 znalazło się mniej więcej tyle samo sztuki dawnej i współczesnej. Najdrożej wylicytowano rzeźbę pomnikową "Przyjaźń" młodej Aliny Szapocznikow z lat 50., która przez lata stała w głównym holu Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Po doliczeniu opłaty aukcyjnej, cena sprzedaży dzieła przekroczyła 2 miliony złotych, ustanawiając w ten sposób nowy rekord cenowy Aliny Szapocznikow na polskim rynku. W zestawieniu znalazły się dwie sprzedaże obrazów Mojżesza Kislinga, który po kilku latach rzadkiej obecności na rynku aukcyjnym jest ponownie częściej wystawiany. Dwa obrazy artysty z początku lat 30. przekroczyły z opłatami 1,5 miliona złotych. Czwartym najdroższym dziełem był obraz "Jarmark w Bałcie" Józefa Brandta, sprzedany w styczniu w Desie Unicum na aukcji charytatywnej prac z kolekcji mBanku na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Cena uzyskana to 1,5 mln złotych. Niekwestionowany lider wszelkiego rodzaju rankingów w ostatnich latach, reprezentowany jest w czołowej dwudziestce transakcji aż czterokrotnie. Warto wspomnieć o licytacjach, które były głośnymi wydarzeniami, a dotyczyły artystów, którzy znacznie rzadziej występują w kontekście rekordów aukcyjnych. Blisko 1,2 mln zł uzyskał w domu aukcyjnym Agra-Art duży olej Juliusza Kossaka "Po polowaniu" z 1879 roku, a 826 tysięcy o kilka lat późniejszy monumentalny obraz Franciszka Żmurki "W oparach opium" (Desa Unicum).
Alina Szapocznikow, Przyjaźń, 1954, brąz, 278 x 140 x 115, Desa Unicum, 28.03.2019 (1 700 000) 2 006 000
Mojżesz Kisling, Khera - Kiki de Montmartre, 1932, olej, płótno, 73,7 x 61, Desa Unicum, 14.05.2019 (1 400 000) 1 652 000
Mojżesz Kisling, Portret chłopca, ok. 1930, olej, płótno, 73 x 54, Polswiss Art, 28.05.2019 (1 350 000) 1 593 000
Józef Brandt, Jarmark w Bałcie na Podolu, 1886, olej, płótnom 62 x 101, Desa Unicum, 13.01.2019 (1 500 000) 1 500 000
Wojciech Fangor, Symetria 2, aluminium, akryl, 146 x 100 x 73, Sopocki Dom Aukcyjny, 6.04.2019 (1 200 000) 1 416 000
Wojciech Fangor, B1, 1964, olej, płótno, 100 x 100, Desa Unicum, 30.05.2019 (1 150 000) 1 357 000
Wojciech Fangor, M30, 1971, olej, płótno, 106,5 x 106,5, Polswiss Art, 12.03.2019 (1 100 000) 1 298 000
Juliusz Kossak, Po polowaniu. Powrót z biegu za zającem, 1879, olej, płótno, 65 x 90, Agra-Art, 16.06.2019 (990 000) 1 168 000
Józef Brandt, Powitanie stepu, 1878-79, olej, płótno, 87 x 170, Desa Unicum, 7.03.2019 (950 000) 1 121 000
Andrzej Wróblewski, Chłopak na żółtym tle/Chłopak na ugrowym tle, 1956, olej, płótno, 70 x 50, Desa Unicum, 30.05.2019 (900 000) 1 062 000