Początek 2024 roku można uznać za udany. Co prawda nie upłynął w atmosferze „pandemicznej aukcyjnej gorączki”, ale wartościowe obiekty wciąż działają jak magnes i podgrzewają atmosferę licytacji, a co najważniejsze utrzymują ceny wypracowane przez ostatnie lata. Zdarzają się też nieoczekiwane wyniki, które mogą zwiastować nowe tendencje. Przedstawiamy przegląd najbardziej interesujących aukcji pierwszego kwartału tego roku.
Na radarze: Henryk Cześnik
W lutym w Sopocie odbyła się pierwsza aukcja nowego projektu SDA - Aukcja Sztuk Pięknych. Hitem licytacji była walka o sześcioczęściową pracę Henryka Cześnika pt. Pomieszanie języków, zakończona na 82 000 zł. Cena młotkowa znacznie przekroczyła szacunki domu aukcyjnego (18 000 - 24 000 zł). Za okazyjne 8 tys. zł wylicytowano bardzo dobry obraz Edmunda Łubowskiego.
Henryk CZEŚNIK, Języków pomieszanie (poliptyk), 2023 r., 98 400 zł z opłatą aukcyjną, Sopocki Dom Aukcyjny
Klasycy w Agrze
17 marca odbyły się dwie aukcje w warszawskiej Agrze. Na sesji poświęconej sztuce współczesnej powodzeniem cieszyła się efektowna praca Jana Tarasina. Łącznie z opłatą kosztowała 276 000 zł. Nowych nabywców znalazły dwie ciekawe kompozycje Zdzisława Beksińskiego. Aukcja pokazała, że nic nie wskazuje na możliwość znaczących korekt cen tego artysty, które w ciągu ostatnich 4 lat urosły znacząco. Wysoko licytowano obraz Marii Anto. Jej oryginalne malarstwo jest poszukiwane przez coraz większe grono kolekcjonerów i to zainteresowanie jest w pełni uzasadnione. Nikt nie zalicytował za to świetnego Pejzażu surrealistycznego Kazimierza Mikulskiego. Choć ciekawa kompozycja dobrze wpisywała się w sztukę europejską lat. 50-tych.
Jan TARASIN, PORUSZONY ZAPIS, 1988, 276 000 zł z opłatą aukcyjną, Dom Aukcyjny Agra-Art
Na Aukcji Sztuki Dawnej za wywoławcze 1 200 000 zł sprzedano efektowny obraz Alfreda Wierusz-Kowalskiego. Zaciekłą walkę stoczono o urokliwą pracę innego monachijczyka - Romana Kochanowskiego, z wywoławczych 12 000 zł na 42 000 zł. Niespodzianką był brak licytacji znakomitego obrazu Tadeusza Makowskiego - Kobieta z ptakami z 1920 roku oferowanego za 180 000 zł.
Spektakularne licytacje
Dużo emocji towarzyszyło marcowej aukcji w Polswiss Art. Za 3 500 000 zł sprzedano okładkowy obraz Rybak, Jacka Malczewskiego. To praca kompletna: brawurowo namalowany autoportret z elementami symbolizmu. Powodzeniem cieszyła się kubistyczna Martwa natura Henryka Haydena, którą wylicytowano do 350 000 zł - górnej granicy estymacji. Wysoko sprzedał się także obraz Marii Anto - Pies z 1990 roku. Prawdziwą sensacją zakończyła się długa walka o tryptyk Leona Tarasewicza z 1988 roku. Aukcjoner zakończył ją na poziomie 1 250 000 zł, co stanowiło prawie trzykrotność ceny wywoławczej. To spektakularny rekord aukcyjny Leona Tarasewicza. Warto zaznaczyć, że klienci (i słusznie) najwięcej płacą za prace artysty z przełomu lat 80 i 90-tych.
Leon TARASEWICZ, Bez tytułu, 1988, 1 500 000 zł z opłatą aukcyjną, POLSWISS ART
W Desie Unicum za 2 500 000 zł wylicytowano okazały Autoportret z Gorgonami Jacka Malczewskiego. Te dwie sprzedaże (w Polswissie i Desie) potwierdzają pozycję Jacka Malczewskiego - giganta Młodej Polski.
Współczesność w Sopocie
Na Aukcji Sztuki Współczesnej w SDA uwagę przykuły dwie transakcje. Za 150 000 zł wylicytowano Scenę w parku Władysława Hasiora. Choć ten obiekt wielokrotnie pojawiał się już w ofertach, dopiero w tym roku znalazł nabywczynię. Gorąca walka towarzyszyła pracy Antoniego Fałata - obraz Miłość z 1985 roku wylicytowano za 36 000 zł, trzy razy więcej niż cena wywoławcza. Aukcje Sztuki XXI, organizowane przez Sopocki Dom Aukcyjny to cykl, skupiony na aktualnych zjawiskach polskiej sztuki współczesnej. Warta odnotowania jest sprzedaż pracy Cyryla Polaczka - Walka mniszków z 2022 roku. Obraz wylicytowano do 60 000 zł, co jest rekordem tego niezwykle interesującego artysty, który imponuje sprawnością i poszukiwaniem własnych artystycznych rozwiązań.
Cyryl POLACZEK, Walka mniszków, 2022, 72 000 zł z opłatą aukcyjną, Sopocki Dom Aukcyjny
Malarstwo z małopolski i Tatr
Na udanej, XXXVI Aukcji Krakowskiego Domu Aukcyjnego sprzedano 60% oferty. Za 16 000 zł wylicytowano widok z krakowskich Plant Ludwika Leszko. To dobra informacja bo twórczość tego artysty zawsze prezentuje bardzo wysoki poziom. Warto wspomnieć o fenomenie malarstwa o tematyce tatrzańskiej. Prace te są często wysoko licytowane, wysoko sprzedają się np. obrazy Stanisława Gałka.
Ludwik LESZKO, Stary i młody świat (Planty krakowskie od strony Dominikanów), 19 200 zł z opłatą aukcyjną, Krakowski Dom Aukcyjny
Fangor w Polskim Domu Aukcyjnym
W Polskim Domu Aukcyjnym wyjątkowo prezentowano ofertę tylko sztuki współczesnej. Na dwóch sesjach licytacje były wysokie, najwięcej kosztowało klasyczne koło Wojciecha Fangora z 1967 roku (młotkowo 1 150 000 zł). Dużą okazją było wczesne płótno Stanisława Rodzińskiego, które kupiono za jedyne 2500 zł.
Wojciech FANGOR, M 90, 1967, 1 380 000 zł z opłatą aukcyjną, Polski Dom Aukcyjny Wojciech Śladowski
Aukcje zagraniczne
Ciekawe obiekty ujrzały światło dzienne na aukcjach zagranicznych. Ponad 3 mln zł zapłacono za kubistyczną Plażę z 1916 autorstwa Henryka Haydena. Wysoka cena sprzedaży wynika z szerokiego zainteresowania kolekcjonerów na całym świecie stylistyką kubistyczną. Na aukcji w paryskim Artcurialu sprzedano również bardzo dobry obraz Meli Muter. Widok na jezioro Lugano z 1916 roku kosztował 98 000 euro, co razem z opłatami daje kwotę blisko 550 000 zł.
Henryk HAYDEN, La plage, 1916 r., ok 3 600 000 zł z opłatą aukcyjną, Chriestie's
Na aukcji we Włoszech wystawiono duży olejny obraz Piotra Potworowskiego. Warto zwrócić uwagę na historię wystawienniczą płótna - pokazywane było w sekcji polskiej na Biennale w Wenecji w 1960 roku. Uzyskane 30 000 euro jest jak najbardziej uzasadnione. Potworowski to wybitny polski kolorysta, którego sztuka w wyrafinowany sposób eksploruje cienką granicę figuracji i abstrakcji.
Piotr POTWOROWSKI, Most, 1960 r., ok 170 000 zł z opłatą aukcyjną, Casa d’Aste Capitolium Art
Na aukcji w Paryżu prawdziwą gratką była praca Olgi Boznańskiej. Dom Aukcyjny atrakcyjnie wycenił Włoszki z 1899 roku (estymacja 40 000 - 60 000 euro). Za obrazem stoi nie tylko znakomity poziom artystyczny - olej pokazywany był na wystawie „Secesja” w Monachium w 1900 roku, ale także wielokrotnie go reprodukowano. Zaciekła licytacja zatrzymała się na 145 tys. euro, co daję łącznie ponad 810 000 zł. To znacznie więcej niż estymacja, ale za tej klasy obraz trudno jest przepłacić. Dobre wyniki notowano na aukcji Ecole de Paris w Millon. Ciężko oprzeć się wrażeniu, że prace artystów związanych ze środowiskiem paryskim wzbudzają zainteresowanie przede wszystkim poza Polską.
Olga BOZNAŃSKA, Włoszki, 1899 r., ok 810 000 zł z opłatą aukcyjną, Boisgirard
Analizując powyższe wyniki, śmiało można stwierdzić, że dobre prace uznanych artystów mają ugruntowane ceny i raczej trudno oczekiwać spektakularnych okazji. Zdarzają się okazje cenowe (np. obraz Tadeusza Makowskiego) natomiast są one rzadkie. Przyczyn takiego stanu może być kilka. Niepokój związany z wojną w Ukrainie nie jest już czynnikiem osłabiającym apetyty kupujących, tak jak prognozowano jeszcze 2 lata temu. Problemy gospodarcze zachodnich sąsiadów, których przemysł w dużej mierze był oparty na rosyjskich węglowodorach, nie przełożyły się na kondycję polskich przedsiębiorstw. Wręcz przeciwnie, wiele dużych firm przenosi produkcję do Polski. Czynnikiem pomagającym rynkowi sztuki mogą być zapowiedzi zmian w polityce fiskalnej krajów Unii Europejskiej, które będą sukcesywnie ograniczać obieg gotówki. Może to zachęcić klientów do patrzenia na dzieła sztuki nie tylko pod kątem kolekcjonerskim.
Piotr Posiadała
dyrektor sprzedaży artinfo.pl
W galeriach
Stanisław Baj – To jedno miejsce, Galeria aTAK do 11.05.2024
Malarstwo profesora Stanisława Baja jest fenomenem. Konsekwencja w eksplorowaniu tematu rzeki nie przeszkadza autorowi w ciągłym zaskakiwaniu licznej publiczności. Mimo, że znakomita większość ekspozycji została już sprzedana, to warto obejrzeć wystawę bo prace Stanisława Baja trzeba odbierać na własne oczy.
Szpakowski, Szpakowski, Galeria Dawid Radziszewski, do 11.05.2024
Marian Szpakowski to twórca na którego warto zwrócić uwagę. Surowe realizacje artysty imponują siłą wyrazu.
Marta Nadolle. 35, ART HUB Galeria, do 17.05.2024
Spójne malarstwo Marty Nadolle skierowane jest do odbiorców tzw. „sztuki brzydkiej”. Artystka nawiązuje do sztuki naiwnej, jej prace mają unikalny charakter i jakość, przez które zdecydowanie wyróżniają się na tle modnej aktualnie tendencji.
Dzieło złożone. Artyści Galerii 72, Muzeum Ziemi Chełmskiej do 19.05.2024
Galeria 72 to bardzo ważne miejsce na mapie polskiej sztuki współczesnej. Do 19 maja możemy podziwiać klasyków sztuki powojennej, m.in twórczość Jana Berdyszaka, Jana Dobkowskiego, Juliana Henryka Raczko czy Ryszarda Winiarskiego.
Pozostałe najciekawsze prace z rynku aukcyjnego
Maria ANTO, DOM (OGRÓD JESIENIĄ), 1980, 61 200 zł z opłatą aukcyjną, Dom Aukcyjny Agra-Art
Alfred WIERUSZ-KOWALSKI, NIEBEZPIECZNA JAZDA, ok. 1880, 1 440 000 zł z opłatą aukcyjną, Dom Aukcyjny Agra-Art
Roman Kazimierz KOCHANOWSKI, ZBIERAJĄCA KWIATY, 1892, 50 400 zł z opłatą aukcyjną, Dom Aukcyjny Agra-Art
Jacek MALCZEWSKI, Rybak, 1909, 4 200 000 zł z opłatą aukcyjną, POLSWISS ART
Henryk HAYDEN, Martwa natura z butelką wina (Nature Morte - Vin Et Craven), 1917, 420 000 zł z opłatą aukcyjną, POLSWISS ART
Władysław HASIOR, Scena w parku, 1986, 180 000 zł z opłatą aukcyjną, Sopocki Dom Aukcyjny
Antoni FAŁAT, Bez tytułu (Miłość), 1985, 43 200 zł z opłatą aukcyjną, Sopocki Dom Aukcyjny
Stanisław RODZIŃSKI, Czwarty deszczowy dzień w Nawojowej, 3000 zł z opłatą aukcyjną, Polski Dom Aukcyjny Wojciech Śladowski
Jan PESZKE, Akt, 84 000 zł z opłatą aukcyjną, Aukcja internetowa
Mela MUTER, Vue de Lugano, église San Lorenzo, 1916 r. ok 550 000 zł z opłatą aukcyjną, Artcurial
Zygmunt MENKES, Clown, ok 110 000 zł, Millon