Każdy z nas pamięta szkolne wycieczki do muzeów i słynne pytania o to “co artysta miał na myśli”. Może naukowcy pomogą nam odpowiedzieć na to pytanie? W nowej serii rozmów “No to pięknie” na kanale YouTube “Copernicus” prowadzonym przez Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Jagiellońskiego zastanawiamy się nad sztuką i pięknem z perspektywy różnych dyscyplin naukowych. Naszymi gośćmi będą eksperci z zakresu nauk o mózgu, psychologii, psychiatrii, chemii, historii, nowych technologii, antropologii czy ekonomii. Wspólnie zastanowimy się, czy uniwersalna definicja piękna w ogóle istnieje.
Szczególnie mogą zainteresować Was następujące odcinki:
ewolucja
Dzisiejszy ewolucjonizm w naukach humanistycznych opiera się o ponad stulecie badań nad zapoczątkowaną przez Darwina teorią. Nie jest to tylko język „kłów i pazurów” ale i najnowsze odkrycia z zakresu estetyki ewolucyjnej, która dowodzi, że piękno to pojęcie, które możemy rozumieć przez pryzmat rozwój człowieka jako gatunku. Jak ewolucja tłumaczy popularność Mona Lisy? Czy sztuka i piękno odegrały w antropogenezie istotną rolę? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć podczas pierwszego spotkania.
Ekspert/ka: prof. dr hab. Jerzy Luty
psychiatria
O tym, jak sztuka wpływa na człowieka a także jak komunikują się przez nią osoby zaburzone psychicznie porozmawiamy w czwartym odcinku. Dzięki sztuce potrafimy lepiej przedstawić uczucia i doświadczenia. Jednak, co jeśli nasze postrzeganie rzeczywistości jest zaburzone? Jak postrzegają świat osoby cierpiące na chorobę dwubiegunową albo schizofrenię? Jak interpretować prace tworzone przez artystów zaliczanych do nurtu art brut?
Ekspert/ka: prof. Dominika Dudek
estetyka
Dawniej pojęcie piękna należało do kanonu cnót moralnych a ideał człowieka oparty był o regułę kalos kagathos - piękny i dobry. Z kolei u Platona spotykamy piękno jako jedną z najwyższych wartości, które łączy się nie tylko z dobrem, ale także prawdą. Dlaczego piękno było tak ważne dla starożytnych Greków? Czy dzisiaj jesteśmy w stanie zrozumieć antyczne ideały?
Ekspert/ka: prof. Piotr Augustyniak
historia piękna
Na pojęcie piękna wpływ miała historia, dana epoka i jej kultura, która określała kanon sztuki. Artyści jednak doskonale wiedzieli o tym, że najlepiej sprzedaje się kontrowersja i przekraczanie granic. Tematem odcinka będzie oparty o klasyczne reguły renesans i rewolucyjny manieryzm, oparcie o złotą proporcję a deformacja. Jak manieryzm wpłynął na przyjęte zasady renesansowej sztuki? Czy wraz ze zmianą estetyki zmienił się sposób postrzegania człowieka?
Ekspert/ka: dr Grzegorz Jankowicz
nowe technologie
Powszechna cyfryzacja ma wpływ na sztukę i pojęcia z nią związane, takie jak: piękno, artysta czy dzieło. Obecnie twórcze algorytmy i sposób zapisu prac za pomocą tokenów NFT stanowią nie lada wyzwanie dla tradycyjnych definicji tych pojęć. Czy jednak wirtualne galerie i zawarte w nich obrazy mogą wzbudzić takie same wrażenia estetyczne, jak tradycyjne obcowanie ze sztuką?
Ekspert/ka: Adrianna Krawcewicz
rynek sztuki
W ostatnich latach rynek sztuki stał się jednym z najbardziej rozwijających się rynków inwestycyjnych. Czy spowodowała to potrzeba obcowania z pięknem, czy też może rynek ten jest niedocenionym sektorem? Jakimi prawami rządzi się rynek aukcyjny? Czy występują na nim uniwersalne trendy? Co wpływa na cenę dzieła? Czy wartości estetyczne mogą być wymierzone za pomocą pieniędzy? A także - czy piękno da się kupić? Głosem eksperckim w odcinku jest prezes Artinfo.pl - Rafał Kamecki
Ekspert/ka: prof. Wojciech Szafrański
Całość cyklu “No to pięknie!” znajdziecie na kanale YouTube “Copernicus”: https://bit.ly/3WX94Xp