To właśnie w Versilii i Pietrasanta Maria Papa Rostkowska (1923-2008) odkryła marmur, który stał się jej ulubionym materiałem. Wystawa celebruje 50. rocznicę jej obecności w tym mieście.
Wystawa w klasztorze Sant’Agostino, Sala delle Grasce, Pietrasanta
Termin: 15 czerwca - 13 lipca 2025 r.
Kuratorzy: Nicolas i Joëlle Rostkowscy
Katalog w języku włoskim, francuskim i polskim
Projekt graficzny katalogu: Edith-Laure Rostkowski
Teksty: Lara Conte, Małgorzata Grąbczewska, Anna Łappo-Malosse, Ewa Ziembińska, Gualtieri di San Lazzaro
Partnerstwo: Henraux SpA, Artinfo.pl
Artystka, która już wcześniej była dobrze znana w komunistycznej Polsce, opuściła swój rodzinny kraj w 1957 roku, aby osiedlić się najpierw w Paryżu, gdzie poślubiła swojego drugiego męża, włoskiego krytyka sztuki Gualtieriego Papę di San Lazzaro. Następnie, po kilku pobytach artystycznych w Albisoli, gdzie pracowała w pracowni słynnego ceramika Tullio Mazzottiego, postanowiła osiedlić się na stałe w Versilii, w pobliżu miejsca, gdzie z lokalnych kopalni marmuru kamień pozyskiwał Michał Anioł. Jej twórczość artystyczna obejmuje malarstwo, rzeźbę w terakocie, brązie i wreszcie marmurze, który przyniósł jej sławę. Od Henraux do Querceta di Serravezza, zachęcana przez Lucio Fontanę, Gigi Guadagnucciego i Hansa Arpa, zaczęła zajmować się tym szlachetnym materiałem. Podziwiana przez Marino Mariniego, była jednym z niewielu rzeźbiarzy, którzy obrabiali marmur za pomocą cięcia bezpośredniego. Rzemieślnicy nie wahali się wyrazić swojego szacunku dla tej, którą czule nazywali Marią la Polacca.
Maria Papa Rostkowska, "La Donna Incinta". Fot. Nicolas Rostkowski
W katalogu wystawy Marii Papa Rostkowskiej w Galleria del Naviglio di Carlo Cardazzo w Mediolanie w 1972 r. San Lazzaro napisał:
Z jej rąk narodziły się te „głowy” i te „kwiaty”, w których konkretyzują się dwie wielkie siły twórcze:
koncentracja i eksplozja, koncentracja przestrzeni w materii i eksplozja materii w przestrzeni.
Maria Papa Rostkowska, "La Sposa". Archiwum rodziny Rostkowskich.
Wystawa zorganizowana przez Gminę Pietrasanta ma na celu ukazanie, że Maria Papa Rostkowska była rzeźbiarką „totalną”; potrafiła tworzyć monumentalne dzieła (zaprezentowane zostaną dwa przykłady z kolekcji Henraux), zajmowała się tematami mitologicznymi i historycznymi, czego przykładem jest „Wojownik” („Rycerz”), inspirowany zbroją polskich huzarów z XVII wieku, lub tworzyć rzeźby figuralne, takie jak „Kobieta w ciąży” lub „Portret Edilou”, swojej wnuczki. Aby wyrazić tematy swoich rzeźb używała bardzo zróżnicowanej palety marmurów, takich jak na przykład różowy marmur z Portugalii, podkreślający słodycz twarzy dziewczynki.
Wystawa jest drugą ekspozycją zorganizowaną przez Gminę Pietrasanta dla Marii Papy Rostkowskiej. Pierwsza, która odbyła się tuż po jej śmierci w 2009 roku, nosiła tytuł „Hołd dla Marii Papy”. Jest to również trzecia wystawa muzealna artystki we Włoszech. Druga miała miejsce w 2017 r. w Cascina Roma Museum w San Donato Milanese. Rzeźby Marii Papy Rostkowskiej były również prezentowane na wystawach zbiorowych organizowanych przez Gminę Pietrasanta w Cultural Institute of New York i w Museum of Modern Art w Montgomery w Alabamie.
Marię Papę Rostkowską upamiętniono trzykrotnie w jej rodzinnej Polsce: w Muzeum Narodowym w Warszawie w 2014 i 2023 roku - z okazji 100. rocznicy jej urodzin - w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku i w Pałacu Królewskim w Łazienkach Królewskich w Warszawie. O urodzonej w Polsce, a mieszkającej we Włoszech artystce mówi się „Francuzka w sercu”. We Francji jej prace wystawiano w Muzeum Chopina/ Bibliotece Polskiej w Paryżu, w Hospice Saint Roch Museum w Issoudun, w Muzeum Sztuki i Historii w Meudon, a ostatnio w prestiżowym Muzeum Fondation Coubertin pod Paryżem.
Maria Papa Rostkowska, "La Casa Magica". Fot. Ricardo Molino
Gmina Pietrasanta jest właścicielem dwóch monumentalnych rzeźb artystki: „La Gaia” w Międzynarodowym Parku Rzeźby i „Pétales d’amour” w Fondazione Centro Arti Visive. Około czterdziestu jej dzieł znajduje się w prestiżowych muzeach i miejscach pamięci publicznej, w tym w Parlamencie Francuskim (Palais Bourbon), gdzie jej „Obietnica szczęścia”, 3-metrowa marmurowa rzeźba, jest jedynym dziełem artysty spoza Francji.
Wśród innych historycznych miejsc, w których znajdują się rzeźby Marii Papy, znajdziemy Pałac Prezydencki w Warszawie, Pałac Królewski w Łazienkach Królewskich w Warszawie, Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie, Ratusz w Sopocie, Muzea Narodowe w Warszawie i Lublinie, park rzeźby Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Muzeum Sztuk Pięknych w Dijon, Muzeum w Grenoble, Meudon, Nantes, Menton, Mont-de-Marsan, Parlament Francuski w Palais Bourbon w Paryżu, Dwór Honorowy Biblioteki Polskiej w Paryżu, Muzeum Rzeźby na Wolnym Powietrzu w Paryżu, kilka budynków publicznych w stolicy Francji i Konsulat Francji w Houston w Teksasie.
Postać Marii Papy Rostkowskiej jest ściśle związana z miastem Pietrasanta, które tak bardzo kochała i w którym mieszkała przez ponad 30 lat. To właśnie tam zmarła, niemal „z dłutem w ręku”, ponieważ pod koniec życia, pomimo pogarszającego się stanu zdrowia, kontynuowała pracę rzeźbiarską.
