Po raz pierwszy w ponad 120-letniej historii weneckiego Biennale pawilon narodowy reprezentuje romska artystka. Wystawa Małgorzata Mirga-Tas. Re-enchanting the World | Biennale Arte 2022 in Venice w Pawilonie Polskim na Biennale Sztuki 2022 jest próbą odnalezienia miejsca romskiej społeczności w europejskiej historii sztuki. Przestrzeń Pawilonu wypełni dwanaście monumentalnych tkanin nawiązujących do „kalendarzowego” cyklu fresków z Palazzo Schifanoia w Ferrarze — jednego z najbardziej tajemniczych budynków w historii architektury europejskiej.
O wystawie:
Wystawa „Przeczarowując świat” Małgorzaty Mirgi-Tas to manifest artystki na temat romskiej tożsamości i sztuki, który czerpie inspiracje z renesansowych, astrologicznych fresków z Palazzo Schifanoia w Ferrarze. Pawilon Polski w Wenecji zamieni się w „pałac obrazów”, wypełni go instalacja z dwunastu wielkoformatowych tkanin, odpowiadająca dwunastu miesiącom kalendarza.
Freski w Palazzo Schifanoia według historyka sztuki Aby’ego Warburga są przykładem życia po życiu obrazów („Nachleben”). Symbolika wnętrza pałacu, na którą składają się znaki zodiaku, dekany, alegorie miesięcy, a także koncepcja cykliczności i wędrówki obrazów przez czas i przestrzeń – Indie, Persję, Azję Mniejszą, starożytną Grecję, Egipt i Europę – stała się wizualnym i ideowym punktem odniesienia dla Małgorzaty Mirgi-Tas, która wpisuje w nią polsko-romskie wernakularne doświadczenie historyczne.
Wystawa jest próbą poszerzenia historii sztuki o przedstawienia kultury Romów — największej europejskiej mniejszości. Górny pas przedstawia historię mitycznej wędrówki i przybycia romskich społeczności do Europy w oparciu o cykl XVII-wiecznych grafik lotaryńskiego rytownika Jacques’a Callota, którego przedstawienia artystka dekolonizuje. Pas środkowy to afektywne archiwum herstorii, w którym portrety ważnych dla Małgorzaty Mirgi-Tas romskich kobiet splecione są z astrologią. Dolny pas ilustruje życie codzienne w rodzinnej Czarnej Górze i innych osiedlach romskich na Podhalu i Spiszu.
Tytuł wystawy został zainspirowany książką Silvii Federici „Re-enchanting the World: Feminism and the Politics of the Commons” (2018). Autorka proponuje w niej ponowne zaczarowanie świata jako sposób odzyskiwania idei wspólnoty oraz odbudowania relacji z innymi, w tym aktorami nie-ludzkimi: zwierzętami, roślinami, wodą czy górami. Ten nieprzemocowy proces, w którym istotną rolę odgrywają kobiety, odmienia obecne niepomyślne losy świata, zdejmując z niego zły czar i urok.
PAWILON POLSKI NA 59. MIĘDZYNARODOWEJ WYSTAWIE SZTUKI — LA BIENNALE DI VENEZIA
Wenecja, 23 kwietnia–27 listopada 2022
kuratorzy: Wojciech Szymański i Joanna Warsza
organizator: Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
komisarz Pawilonu Polskiego: dr Janusz Janowski (od 2022), Hanna Wróblewska (do końca 2021)
Udział Polski w 59. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.
partnerzy wystawy: Instytut Adama Mickiewicza, European Roma Institute for Arts and Culture (ERIAC)
współpraca: Instytut Polski w Rzymie
więcej o wystawie i Biennale: https://labiennale.art.pl/
Małgorzata Mirga-Tas, „Przeczarowując Świat”, Pawilon Polski na Biennale Sztuki 2022, Wenecja, zdjęcia: Daniel Rumiancew
