Cykl obrazów prowincjonalno - gminnych jest najbogatszym i najistotniejszym etapem malarstwa Jerzego Dudy Gracza. Powstałe na przestrzeni wielu lat prace są zapiskiem filozofii artystycznej jednego z najbardziej oryginalnych artystów polskiej sztuki powojennej. Jedną z prac z tego cyklu jest obraz Łagów - grzeszne wspomnienie z 1996 roku. Obraz nr 2000 to symbolika, liryzm i subtelność. Praca skupia wszystkie motywy twórczości artysty – bardzo charakterystyczny, polski pejzaż ze sztafażem i mistrzowsko
malowane na wpół realne postacie dwóch dziewczynek.
Omawiany cykl jest niezwykle zróżnicowany pod względem tematycznym. Wśród nich są zagadnienie związane z istnieniem pokus, pojęciami grzechu i wstydu. Artysta podchodzi do wątków intymności i kruchości z ogromną czułością i wrażliwością. Poetyka tych prac wynika z fascynacji prozą Brunona Schulza i Emila Zegadłowicza. "Grzeszne wspomnienie" to obraz opowiadający o pączkującej seksualności oraz wstydzie, który nieodmiennie jej towarzyszy. Nie przedstawia on sceny realistycznej tylko marzenie - wizję
wewnętrznych pragnień, osadzonych w polskim, jesiennym pejzażu.
Znawczyni twórczości artysty - Agata Duda Gracz tak wypowiada się o tej pracy: "Ojciec uwielbiał Zmory". Czytał je wielokrotnie i wielokrotnie cytował. Myślę, że pomagały mu rozprawić się z własnym niełatwym dojrzewaniem. W pracy pobrzmiewa tematyka Obrazów Jurajskich. Sądzę, że to z powodu osi skojarzeniowych Taty: Częstochowa - dojrzewanie – umieranie - pokusy - wstyd - grzech - pokuta - kościół / kościelność. U niego te wszystkie zjawiska były w jednej przestrzeni myślowej." Jerzy Duda-Gracz to artysta, którego nikomu nie trzeba przedstawiać. Obecny w wyobraźni i świadomości polaków od wielu dekad twórca, ma do dzisiaj szerokie grono miłośników, Jego prace prezentowane są w czołowych instytucjach kultury w Polsce. Aktualnie cykl „Chopinowi – Duda Gracz” można oglądać w Muzeum Śląskim w Katowicach, a stała ekspozycja prac artysty z kolekcji rodzinnej znajduje się w Nowohuckim Centrum Kultury w Krakowie. Praca „Grzeszne wspomnienie” reprodukowana jest w jubileuszowym katalogu „Obrazy prowincjonalno-gminne” wydanym z okazji 60. urodzin artysty w roku 2000. W ostatnim roku praca prezentowana była na wystawie „Remanenty” w warszawskim Muzeum Sztuki Fantastycznej, jest też reprodukowana w katalogu do wystawy.
Katarzyna Mierzwińska
Fotografia: Jerzy Duda-Gracz, Obraz 2000 Łagów - grzeszne wspomnienie, 1996